'Actieplan tegen geweld'

Hoewel geweld slechts negen procent beslaat van de totale geregistreerde criminaliteit, mag de ernst ervan niet worden miskend. Geweld neemt in Nederland niet of nauwelijks af, in tegenstelling tot andere vormen van criminaliteit. Het kabinet wil daarom fysiek geweld en het dreigen daarmee aanpakken.

De twintig projecten uit het actieplan bevatten nieuwe maatregelen en voor het eerst wordt op nationaal niveau regie gevoerd op de samenhang, effectiviteit en voortgang. Succesvolle lokale projecten en nieuwe instrumenten zullen nadrukkelijk landelijk onder de aandacht worden gebracht.

Waar tot nu toe veel aandacht uitging naar de strafrechtelijke aanpak van geweld, staat in het actieplan met name de preventie centraal. De aandacht richt zich vooral op het dreigen met fysiek geweld, dit onttrekt zich tot op heden vaak aan het zicht van politie en justitie.

Uit onderzoek blijkt dat in 2003 900.000 bedreigingen plaatsvonden. In de meeste gevallen werd daar geen aangifte van gedaan. Deze bedreigingen vormen de basis van de geweldspiramide, waarvan de top bestaat uit fysiek geweld. Tegelijkertijd weerspiegelen bedreigingen de waargenomen verruwing en het gebrek aan respect in de maatschappelijke omgang. In de Politiemonitor Bevolking 2005 geeft 5,5 procent van de Nederlanders aan in het afgelopen jaar geconfronteerd te zijn met een geweldsdelict. In verreweg de meeste gevallen blijft dit beperkt tot het uiten van bedreigingen.

Het Actieplan tegen geweld is onderdeel van het Veiligheidsprogramma van het kabinet. In het actieplan staan twintig projecten beschreven, met 125 maatregelen die door zeven ministeries in de periode 2005-2008 worden uitgevoerd. Deze projecten zijn geselecteerd op basis van de analyse van de geweldproblematiek in de achtergrondstudie 'Van afzijdigheid naar betrokkenheid; preventieve strategieën tegen geweld' van het ministerie van Justitie.

De beschreven projecten richten zich op het publieke domein (geweld in het verkeer, sport, openbaar vervoer, uitgaansleven, de wijk) en op het semi-publieke domein (geweld op de werkplek en op school). Daarnaast wordt ingezet op de aanpak van risicofactoren voor geweld (alcohol, wapenbezit en geweldsbeelden in audiovisuele media). Ook zijn er projecten die zich richten op dadergerichte en slachtoffergerichte maatregelen.

Eén van de maatregelen is bijvoorbeeld het opstellen van gedragscodes voor in de sport, het openbaar vervoer, in de wijk en bij vrijetijdsbesteding. De eerste gedragscodes zijn begin 2006 beschikbaar.

Ook komt er in 2006 een manifest beschikbaar dat duidelijk maakt wat de juiste omgangsvormen zijn tegen overheidsdienaren en welk gedrag onacceptabel is. Ook staat daarin welke maatregelen volgen op onacceptabel gedrag tegen overheidsdienaren. Deze maatregel maakt deel uit van de aanpak van geweld tegen risicoberoepen. De politie start met een experiment waarbij alcoholgebruik bij geweldsdelicten wordt geregistreerd en er komt een landelijke aanpak van agressie in het verkeer.

De maatregelen in het actieplan sluiten aan bij andere initiatieven van het kabinet, zoals het debat over normen en waarden, verbeteren van de integratie, de aanpak van huiselijk geweld en projecten in het jeugdbeleid.