TU Delft werpt licht op gedrag kankercellen

Volgens de Delftse onderzoeker Dr. Yuval Garini is het onderzoek gefocust op de structuur en organisatie van het genetische materiaal in de celkern en hoe deze organisatie verandert in kankercellen. In dit onderzoek verstoorde men één specifiek gen in een cel waardoor deze veranderde in een kankercel en vervolgens keek men naar het gedrag van de chromosomen in de celkern, meer specifiek naar de uiteinden ervan, de zogenaamde telomeren. In een eerder onderzoek hadden de wetenschappers al ontdekt dat deze telomeren zich in gezonde cellen in een goed gedefinieerde structuur bevinden, dat verandert tijdens de celcyclus.

Uit het meest recente onderzoek blijkt nu dat deze organisatie bij kankercellen is verstoord: de telomeren klitten na een celdeling samen. De onderzoekers, behalve uit Delft afkomstig uit Canada, Duitsland en Frankrijk, hebben gezien hoe telomeren, en dus chromosomen, in kankercellen aan elkaar vast gaan zitten. Bij de volgende celdeling breken deze samengesmolten chromosomen vervolgens op willekeurige posities af. Doordat de uiteinden van de chromosomen daarna niet meer beschermd zijn, gaan ze op zoek naar andere chromosomen om mee samen te smelten. Op deze manier ontstaan combinaties van chromosomen die nooit bedoeld zijn.

De rol van de TU Delft in dit onderzoek betrof het getalsmatig in kaart brengen en analyseren van de veranderende posities van de telomeren en chromosomen, zowel in gezonde cellen als in kankercellen. Om de telomeren te kunnen volgen, worden ze eerst chemisch verbonden met fluorescerende moleculen. De gelabelde telomeren zijn vervolgens te volgen met een zogenaamde fluorescentiemicroscoop.

De Delftse onderzoekers (dr. Yuval Garini en promovendus Bart Vermolen, afkomstig uit de groep van prof.dr. Ian Young) hebben speciaal voor telomeren een analysemethode ontwikkeld die hun posities en bewegingen gedurende de ontwikkeling van een cel getalsmatig en geometrisch vastleggen.

Door de positie van telomeren in de celkern te bestuderen kan men op een nieuwe en wellicht makkelijkere manier bepalen of een cel een kankercel is. Verder kan het inzicht in het gedrag van telomeren in kankercellen misschien nieuwe aanknopingspunten bieden voor het bestrijden van kanker.

Volgens professor Ian Young is het onderzoek slechts een van de velen aan de TU Delft waarbij technologische methoden worden gebruikt voor medisch onderzoek. Hij verheugt zich met name op een steeds intensievere samenwerking met de universiteiten van Leiden en Rotterdam op dit gebied.