Ziekenhuizen pleiten voor snellere invoering marktwerking in zorgsector

De besturen vrezen dat overheid, politiek, verzekeraars en brancheorganisaties uiteindelijk toch willen blijven vasthouden aan een strakke door de overheid geregisseerde regelgeving voor de zorgsector. De beoogde effecten van de marktwerking (een kwalitatief goede en betaalbare gezondheidszorg die meer dan nu is afgestemd op de wensen en behoeften van de patiënten en meer ruimte biedt voor het vrije ondernemerschap van zorgaanbieders) zullen daardoor niet gerealiseerd worden.

De zes ziekenhuizen zijn verenigd in de zogenoemde Marktgroep Ziekenhuizen, die wordt gevormd door het HagaZiekenhuis in Den Haag, het Kennemer Gasthuis in Haarlem, de Sint Maartenskliniek in Nijmegen, het Martini Ziekenhuis in Groningen, Medisch Centrum Leeuwarden en het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam.

In hun brief prijzen de besturen de voortvarendheid waarmee minister Hoogervorst enkele fundamentele stappen heeft gezet op weg naar een meer marktgeoriënteerde zorgsector. Zo moeten ziekenhuizen en verzekeraars sinds 1 januari van dit jaar onderhandelen over de prijs van een beperkt aantal behandelingen die ongeveer tien procent van het ziekenhuisbudget vormen, hebben instellingen al meer vrijheid gekregen bij het nemen van investeringsbeslissingen op het gebied van huisvesting en wordt de toelating van nieuwe zorgaanbieders al voorzichtig mogelijk gemaakt. Tenslotte wordt in 2006 het onderscheid tussen ziekenfondsverzekerden en particulier verzekerden opgeheven en wordt een standaardverzekering voor alle Nederlanders geïntroduceerd.
De besturen van de zes ziekenhuizen bespeuren bij overheid, politiek, brancheorganisaties en verschillende verzekeraars echter een duidelijke vorm van koudwatervrees om de ingezette koers daadwerkelijk voort te zetten. Het afgedwongen prestatiecontract tussen de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, de zorgverzekeraars en de minister van VWS, waarbij de ziekenhuizen de komende drie jaar meer productie moeten leveren bij een gelijkblijvend budget, zien de bestuurders bijvoorbeeld als een ouderwetse bezuinigingsmaatregel die haaks staat op de principes van marktwerking. Bovendien wordt de beoogde efficiencywinst niet gebruikt voor een versterking van het eigen vermogen van de instellingen, terwijl de bedrijfsrisico’s door de beoogde marktwerking juist toenemen. De minister heeft onlangs ook aangegeven dat het gedeelte van het ziekenhuisbudget waarvoor ziekenhuizen en verzekeraars nu vrije prijsonderhandelingen mogen voeren de komende jaren beperkt zal blijven tot de huidige tien procent van het ziekenhuisbudget en dat negentig procent van het budget voorlopig zal worden vastgesteld aan de hand van landelijk vastgestelde, vaste tarieven. Op deze wijze zal het oude rigide budgetsysteem voor de ziekenhuizen volgens de besturen slechts worden vervangen door een nieuw soort budgetsysteem dat zich gemakkelijk leent voor generieke bezuiningsmaatregelen door de overheid.


In hun open brief pleiten de besturen er voor om de prijsvorming voor alle vormen van niet-spoedeisende ziekenhuiszorg en chronische patiëntenzorg (in totaal zestig tot zeventig procent van de totale ziekenhuiskosten) vanaf 1 januari 2008 volledig over te laten aan de vrije prijsonderhandelingen tussen ziekenhuizen en verzekeraars. Ook willen zij dat ziekenhuizen vanaf 2007 volledig verantwoordelijk zijn voor investeringsbeslissingen op het gebied van huisvesting en infrastructuur. Volgens de bestuurders zullen deze beslissingen op deze wijze meer afgewogen plaatsvinden dan nu en gebaseerd zijn op een echt ondernemersplan voor de lange termijn. Ook zijn zij van mening dat op korte termijn de toetreding van risicodragende investeerders in de zorg moet worden mogelijk gemaakt door een wijziging van de Wet Toelating Zorginstellingen. Ziekenhuizen kunnen dan al of niet besluiten om onderdelen van de ziekenhuisactiviteiten die onder de marktwerking vallen af te zonderen in aparte rechtspersonen. Tenslotte bepleiten de besturen de vorming van een ‘tascforce’ die voor de zomer van 2005 moet adviseren over de organisatie en financiering van de spoedeisende hulp in de ziekenhuizen die volgens de besturen geen onderdeel zal vormen van de vrije prijsonderhandelingen tussen aanbieders en verzekeraars. Met hun voorstellen hopen de besturen dat er snel duidelijkheid komt over de toekomst van het Nederlandse ziekenhuisstelsel op grond waarvan investeerders met goed vertrouwen kunnen investeren in ziekenhuizen die daadwerkelijk klantgericht en doelmatig werken. Zij zijn ervan overtuigd dat zo’n voortvarende aanpak van de marktwerking zal leiden tot een kwalitatief goede en betaalbare gezondheidszorg die meer dan nu is afgestemd op de wensen en behoeften van de patiënten.