vrijdag, 21. april 2006 - 11:52

Bijzondere grafsteen als rioolafsluiter

Middelburg

Op donderdag 22 maart meldde mevrouw M. de Valk de vondst van een grafsteen aan het Provinciaal Archeologisch Depot in Middelburg. De steen was bij graafwerkzaamheden voor een nieuw wegdek aan de Seisdam aan het licht gekomen. Vermoedelijk is de grafsteen eerst als stoepsteen gebruikt en kreeg later een functie als rioolafsluiter.

Door hem tijdelijk te verplaatsen kon mevrouw De Valk voorkomen dat de steen in de puinbreker verdween.

De steen is vervaardigd uit hardsteen. Slechts een deel van de oorspronkelijke steen is bewaard gebleven. Het huidige formaat is 0,94 x 0,50 meter. De steen is rondom aan alle zijden gedeeltelijk afgekapt. Onderzoek in het Zeeuws Archief leverde de herkomst- en familiegegevens op. Het komt vaker voor dat grafstenen bij toeval of tijdens archeologisch onderzoek worden gevonden, maar vrijwel nooit is er archivarische informatie voorhanden.

De nog aanwezige tekst op de grafsteen is hieronder aangevuld met tekst (in cursief en tussen haken) van de complete steen.

(SEPULTURE VAN D’HEER
SAMUWEL BEECKMAN
STERFT) DEN 3 AUGUSTUS
(1689 EN) DESSELFS HUY(S)
(VROUW) MARIA DE WITH
(STERF)T DEN 7 JUNI 1692
(NOG V)AN DEN HEERE
(SAMU)EL RADERMACHER
(HEERE VA)N NIEWERKERKE
(BURGE)RMEESTER DER
(STAD)MIDDELBURG EN
(BEWIN)DHEBBER DER
(OOSTIN)DISE COMPAGNIE
(OVERLE)DEN 29 OCTOB(ER
1761 EN DESSELFS EERSTE
EGTGENOOTE VROUWE
MARIA ELISABETH DE LA
RUË OVERLEDEN DEN
31 MAART 1730)

Het bewaarde gedeelte van de steen geeft weinig problemen voor ontcijfering. De ontbrekende tekst is in cursief aangevuld. Deze gegevens zijn ontleend aan een tekening van de complete grafsteen, vervaardigd in opdracht van Daniël Radermacher (1722-1803), de zoon van Samuel. Deze Daniël heeft een aantal tekeningen van grafstenen laten vervaardigden van familieleden, voornamelijk uit de kerken van Middelburg, en gedocumenteerd door hemzelf in 1797.

Dankzij deze tekeningen weet de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) dat het hier gaat om de grafsteen van Samuel Beeckman (1625-1689) en zijn vrouw Maria de With (1672-1692). Van deze Samuel Beeckman is nog te vermelden dat hij de neef was van de beroemde Elias Beeckman. Deze werd bekend door zijn heldhaftig gedrag op 25 juni 1672 toen de Fransen met een overmacht van 5.000 man de vesting Aardenburg binnen vielen.

Plaatsvervangend commandant Beeckman en circa 200 soldaten en burgers sloegen deze ‘berenning’ af, waarop de Fransen afdropen met achterlating van circa 500 doden.

Tevens is op de grafsteen hun kleinzoon Samuel Radermacher (1693-1761) en zijn vrouw uit zijn eerste huwelijk, Maria Elisabeth de la Ruë (1700-1730), vermeld. De dochter van Samuel Beeckman, Maria (1671-1719), huwde met Daniël Radermacher (1664-1708). Hun zoon Samuel, huwde met Maria Elisabeth de la Ruë, vervolgens met Cornelia Boddaert (1696-1757).

De steen is afkomstig uit de Noordmonsterkerk (ook wel Oude Kerk genoemd) die aan het Hofplein in Middelburg heeft gestaan. De stichtingsdatum gaat vermoedelijk terug tot de elfde eeuw; in 1833 is de kerk echter voor afbraak verkocht. Waarschijnlijk zijn toen ook alle grafstenen verkocht. De kerk stond vóór het Van de Perrehuis, het huidige Zeeuws Archief.

De tekst op de grafsteen is enigszins merkwaardig; de genoemde personen zijn niet bijvoorbeeld vader en zoon of man, vrouw en kinderen. Het gaat hier om de grootvader en grootmoeder van Samuel Radermacher. Daarnaast wordt, ondanks het feit dat Samuel zijn beide echtgenoten over-leefde, alleen zijn eerste vrouw op de grafsteen vermeld.
Provincie:
Tag(s):