Menselijk gedrag bepalend voor duurzaamheid

De geschiedenis heeft geleerd hoe dramatisch de gevolgen van menselijk gedrag kunnen zijn in combinatie met gebrek aan kennis. Als bedrijfsprocessen niet goed uitgevoerd worden, kan dat leiden tot kritische situaties. Als voorbeeld noemt Faber de chemische fabriek van Bhopal in India, waar operators onvoldoende geschoold waren om de machines die zij bedienden te onderhouden. Om kritische situaties in bedrijfsprocessen te herkennen en te voorkomen, moeten mensen over voldoende kennis beschikken. Ook moet die kennis op de juiste wijze op peil worden gehouden.

Aan de hand van twee praktijkvoorbeelden onderzocht Faber de invloed van het aanbieden van kennis en innovatie op menselijk gedrag. Het eerste was een studie samen met het agrarisch samenwerkingsverband Agrobiokon. Faber: ‘De akkerbouw in Nederland verkeert in een kritische situatie. Kennis speelt de sleutelrol om dat te veranderen. Daarom tracht Agrobiokon duurzame innovatie van de akkerbouw in gang te zetten.’ Agrobiokon zocht uit wat telers kunnen doen om hun productie te verhogen en ontwikkelde hiervoor beslissingsondersteunende informatiesystemen. Die worden echter onvoldoende benut door de telers. Ondanks pogingen om zoveel mogelijk telers te bereiken kon men slechts een kleine groep actieve telers bij het project betrekken.

Uit de studie van Faber blijkt dat Agrobiokon alle telers op dezelfde manier benaderde. Faber constateerde dat er vier soorten telers zijn, variërend van moderne toptelers die alle communicatiekanalen gebruiken om hun kennis op peil te houden tot telers die van slechts enkele kanalen gebruikmaken. De kennis over het verbeteren van de teelt kwam daardoor bij een beperkt aantal telers terecht. ‘Deze studie toont duidelijk aan dat je hulpmiddelen om duurzaamheid te bevorderen veel gerichter moet aanbieden. De hulpmiddelen moeten passen bij de teler, hij moet zich erbij betrokken voelen.’