NIEUWJAARSTOESPRAAK BURGEMEESTER GEERT DALES

Nieuw Zaailand
Nog voordat de Elfstedentocht er is, althans als er geen gekke dingen gebeuren, zal de Gemeenteraad van Leeuwarden, op 30 januari, een besluit nemen over het project 'Nieuw Zaailand': de grootschalige herinrichting van het Wilhelminaplein en omgeving, de vernieuwing en uitbreiding van het kernwinkelgebied, de renovatie en nieuwbouw van de parkeergarage, de opwaardering van de toegangsstegen en de komst van een nieuw Fries Museum midden in onze stad. Dit is niet de gelegenheid om het belang van dat project voor de toekomst van de stad uitgebreid onder uw aandacht te brengen. Volgende week, op dinsdag 10 januari, is hier in deze schouwburg een grote voorlichtingsbijeenkomst, waar we alles nog eens zullen uitleggen en toelichten en waar we met de inwoners van Leeuwarden en Friesland over de voors en tegens kunnen discussiëren. Het gemeentebestuur van Leeuwarden denkt dat hier een unieke kans ligt om de positie van Leeuwarden als centrumstad in het Noorden een forse impuls te geven. Een stadsbestuur met ambitie kan zich niet veroorloven zo'n buitenkans te laten lopen.

Het is te verwachten dat de bevolking van Leeuwarden de gelegenheid krijgt per referendum een uitspraak te doen over dit project. Persoonlijk ben ik een voorstander van dat referendum. Een referendum op initiatief van de bevolking wel te verstaan. Het gaat hier om een concreet, duidelijk afgebakend project dat langdurig zijn stempel op de stad zal drukken. Dan is het begrijpelijk dat de wens leeft rechtstreekse zeggenschap te krijgen. Maar één ding hoort daar wel bij. Dat is dat iedereen die mee wil doen zich op serieuze wijze in het project verdiept. Dat ongefundeerde meningen van tafel gaan. Dat door betrokken partijen, de gemeente voorop, op een eerlijke, objectieve wijze informatie wordt gegeven en dat ook door de tegenstanders eerlijk spel wordt gespeeld. Geen stemmingmakerij, geen valse voorstelling van zaken. Als we het zo doen, wordt ook dat eventuele referendum een mooi moment in 2006.

Verkiezingen
Op 7 maart kiezen we een nieuwe Gemeenteraad. De aanloop naar die verkiezingen vormt altijd een leuke periode. Nieuwe partijen dienen zich aan en andere gaan ter ziele, kandidaten verdringen zich voor een mooie plaats op de lijst, posters worden geplakt en weer overgeplakt, folders uitgedeeld en meestal ongelezen in de prullenmand gegooid, oren worden te luisteren gelegd, programma's opgesteld, debatten gevoerd, stevige uitspraken gedaan, links en rechts wordt van alles beloofd, hier en daar breekt ruzie uit, er wordt geritseld en geregeld en uiteindelijk mogen we dan stemmen. Hebben wij, burgers, het even helemaal voor het zeggen.

Al jaren wordt gepraat over de kloof tussen burger en politiek en het gebrekkige vertrouwen van de burger in de overheid. De verkiezingstijd is een belangrijke periode in het herstel van dat vertrouwen. Er kan worden afgerekend en nieuwe tijden breken aan. Maar daar moet de burger wel wat voor doen: naar de stembus komen en zich uitspreken. Bij opkomstpercentages van minder dan 60% verliest een groot deel van de burgers zijn recht van spreken.

Dit jaar maken wij het u in Leeuwarden gemakkelijker dan ooit. Leeuwarden heeft zich aangemeld voor het experiment 'Stemmen in een willekeurig stemlokaal' dat op 7 maart in een aantal gemeenten zal worden uitgevoerd. Dat betekent dat u niet meer gebonden bent aan het stemlokaal in uw kiesdistrict, maar bijvoorbeeld ook op een stembureau in of nabij het NS-station uw stem kunt uitbrengen. Het doet mij genoegen u te kunnen melden dat minister Pechtold ons heeft bevestigd dat Leeuwarden is aangewezen als één van de experiment-gemeenten.

Profiel gemeente verandert
Heel mooi is dat Leeuwarden in 2006 zijn 92.000ste inwoner zal kunnen verwelkomen.
Tenminste, als al die gelukkige stelletjes in onze nieuwe uitleggebieden dit jaar iets beter hun best doen dan in het afgelopen jaar, waarin de bevolking weliswaar is gegroeid, maar met netto zo'n 100 inwoners extra ruim beneden de groei van het jaar 2004 bleef.

Maar ook hier hebben we goed nieuws. Heel belangrijk voor de bevolkingsgroei is de beschikbaarheid van woningen in alle prijsklassen, maar vooral in het midden- en hogere segment. Leeuwarden heeft in de woningbouw in 2005 een bijzondere prestatie geleverd. Meer dan 500 nieuwe woningen werden gebouwd. Echt gebouwd. Niet in aanbouw genomen of planologisch en vergunningstechnisch gereed om gebouwd te gaan worden (het soort definitie-trucs waarmee menige gemeente zijn tegenvallende bouwproductie maskeert) maar echte, bewoonbare woningen. In 2006 moet en zal die prestatie worden overtroffen. Als dat niet gebeurt, scheert wethouder Sluiter zijn snor eraf.

Wat wij nu zien is dat geleidelijk aan het profiel van de inwoners van Leeuwarden verandert. Van een nogal eenzijdig samengestelde bevolking, met verhoudingsgewijs veel lage inkomens, verschuift het beeld geleidelijk aan naar het landelijke gemiddelde. Had Leeuwarden in 1995, met 88.000 inwoners, nog 17% inwoners met een inkomen boven de 30.000 euro, intussen is dat aandeel, bij een inwonertal van bijna 92.000, gestegen tot boven de 25%. Tegelijkertijd zien we een banengroei die ligt boven het landelijke gemiddelde en een werkloosheid die weliswaar nog steeds hoog is, maar met 15% meer dan 10% lager is dan die was in 1995. Je ziet dus dat de voorwaarden voor verdere bevolkingsgroei, voor een robuustere lokale economie en een steviger draagvlak voor de sociale, commerciële en culturele voorzieningen in Leeuwarden steeds beter vervuld worden. Dat stemt optimistisch voor de toekomst.

Feest
Ik begon mijn verhaal met de voorspelling dat 2006 een mooi jaar gaat worden. Ik heb u al wat redenen genoemd waarom dat zo is. Niet onvermeld mag blijven dat Leeuwarden dit jaar met meerdere grote evenementen geweldige kansen krijgt de buitenwereld te laten zien wat we zijn. Niet ver weg, niet koud, niet suf en saai, het imago waar we nog altijd tegenop moeten boksen. Dichterbij dan gedacht, veel mooier dan verwacht, meer te zien en te doen dan we wisten, een prachtige gemeente om te wonen en te werken. Dat zijn meestal de reacties van mensen die de stad nog niet of niet zo goed kenden.

Ik wil al degenen die de afgelopen jaren hard hebben gewerkt om onder de vlag van 'Expeditie Leeuwarden' de gemeente te promoten, hulde toezwaaien voor hun inzet en de bereikte resultaten. In 2006 zal weer een zwaar beroep op u worden gedaan. Op 5 mei is in Leeuwarden, in aanwezigheid van de minister-president, de officiële start van de nationale viering van Bevrijdingsdag. Enkele weken later, op 16 en 17 juni, hebben we de open dagen van de vliegbasis, die twee- tot driehonderdduizend bezoekers hierheen zullen brengen. En eind juni beleven we een prachtig weekend in Leeuwarden met de finish van Friesland Vaart. Ruim 700 plezierjachten varen op vrijdag 30 juni Leeuwarden binnen, er is een speciaal waterfestival in de binnenstad, we hebben de finish van de internationale zonnebootrace en met een internationaal congres over watertechnologie wordt Leeuwarden dat weekend hét watercentrum van Nederland en Europa.

Vanaf april zullen we merken dat het Fries Museum 125 jaar bestaat en Holland Casino Leeuwarden wil nog dit jaar zijn poorten openen, eerst in een tijdelijk onderkomen en daarna zo snel mogelijk op zijn definitieve plek. Het Ljouwerter skûtsje gaat weer winnen en het Húzumer skûtsje lapt een oude traditie aan de laars en eindigt dit jaar niet als laatste.

Er is, kortom, in 2006 alle reden voor feest!