Politiek en de waan van de dag

Het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis van de Radboud Universiteit Nijmegen, wijdt zijn Jaarboek 2006 aan ‘De waan van de dag’. En wat blijkt? Het valt eigenlijk best mee, met die Haagse hijgerigheid. Het Jaarboek wordt op dinsdag 14 november gepresenteerd.

Acht dagen voor de Kamerverkiezingen, midden in een periode dat politici niet anders lijken te kúnnen dan reageren op incidenten en opiniepeilingen, wordt het Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2006 in Den Haag gepresenteerd aan de voorzitter van de Tweede Kamer, Frans Weisglas. Klaas de Vries, vertrekkend PvdA-kamerlid, zal een toespraak houden, waarin ook hij zal ingaan op het thema ‘De waan van de dag’.

In het Jaarboek zelf wordt dit thema, zoals gebruikelijk, behandeld in een aantal artikelen van wetenschappers en andere terzake deskundigen. Ook komt het aan de orde in een lang interview met Boris Dittrich, gewezen fractievoorzitter van D66.

De artikelen in het Jaarboek bevestigen niet dat ‘de waan van de dag’ van toenemende betekenis is voor het politieke bedrijf. Hoewel er gebeurtenissen zijn - zoals het besluit van minister Verdonk om Ayaan Hirsi Ali haar paspoort af te nemen, wat uiteindelijk zou leiden tot de val van het tweede kabinet Balkenende - die een ander beeld oproepen. Zowel Willem Witteveen (senator en jurist) als Liesbet van Zoonen (communicatiewetenschapper) besteden aan deze gebeurtenis dan ook ruim aandacht. Liesbet van Zoonen neemt de casus als vertrekpunt voor een beschouwing over personalisering van de politiek en nuanceert het gevaar daarvan.

Carla van Baalen, directeur van het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, deed een onderzoek naar weblogs van politici. Klaas de Vries was in september 2002 de eerste parlementaire blogger, medio 2006 hielden zo’n dertig Tweede Kamerleden een weblog bij en nog een veel groter aantal heeft een eigen website. Enerzijds, concludeert zij, geven al die digitale dagboeken uiting aan de vluchtigheid van de Haagse politiek – anderzijds vormen ze een tegenwicht: want veel van deze blogs en sites roeren nu juist onderwerpen aan die níet door de media geagendeerd zijn en niet beantwoorden aan het waan-van-de-dag-criterium.

De parlementair historici Gerard Visscher en Peter van der Heiden bekeken respectievelijk of in de loop der tijd het aantal Kamervragen is toegenomen (wat niet zo blijkt te zijn) en of het spoeddebat vaker en/of oneigenlijk gebruikt wordt (wat evenmin zo blijkt te zijn). Sterker nog, meent Van der Heiden: het spoeddebat is een onderschat parlementair instrument. Het is een manier om een bewindspersoon duidelijk te maken dat de Kamer een kwestie hoog opneemt en dat er dus echt werk van moet worden gemaakt.

Verder bevat het Jaarboek onder meer artikelen over het verband tussen opiniepeilingen en beleid; over de vraag in hoeverre milieubeleid wordt beïnvloed door hypes en over het ‘Nee’ tegen de Europese Grondwet.