Ingrijpende maatregelen nodig om blauwalgen aan te pakken

Er wordt een advies opgesteld voor mevrouw Schultz van Haegen, Staatsse-cretaris van Verkeer en Waterstaat, over een vervolgtraject, zodat er zo snel mogelijk besluitvorming mogelijk is over de uitvoering van maatregelen.

Het Krammer-Volkerak-Zoommeer, op de grens tussen Brabant, Zeeland en Zuid-Holland, lijdt al jaren onder een blauwalgenprobleem. De overmaat aan voedings-stoffen in het water en de lange tijd dat dit water in het meer verblijft, hebben een ideaal klimaat geschapen voor blauwalgen.

Blauwalgen veroorzaken overlast en milieuschade, doordat ze giftige stoffen in het water brengen. Het afsterven van blauwalgen in de (na)zomer geeft bovendien een enorme stank. Vrijwel elke zomer is sprake van veel overlast bij omwonenden en recreanten, terwijl ook de regionale economie problemen ondervindt. In de zomer-periode kan de landbouw geen zoet water uit het meer gebruiken voor beregening. Nieuwbouw van woningen aan het water, zoals bijvoorbeeld Bergen op Zoom van plan is, wordt door de blauwalgenoverlast ernstig bemoeilijkt.

De verdere ontwikkeling van het toerisme en watergebonden recreatie staat hier-door ook onder druk.Wegens de problemen met de blauwalgen, is het heel moeilijk om te voldoen aan Europese Verplichtingen op het gebied van natuur (Natura 2000) en de waterkwaliteit (Kaderrichtlijn Water).

Eind 2005 is een studie gestart naar een oplossing voor het blauwalgenprobleem. Het initiatief daarvoor is genomen door de rijksoverheid, de drie provincies, de waterschappen en de gemeenten in het gebied.

In de studie zijn drie alternatieven naast elkaar gezet. Op de eerste plaats is geke-ken naar de ontwikkelingen in het gebied als we geen extra maatregelen nemen, maar alleen uitgaan van afspraken die al eerder zijn gemaakt (autonome ontwikke-ling).

Als tweede is gekeken naar de mogelijkheden om via de Volkeraksluizen bij Wil-lemstad extra zoet water in te laten, zodat het Volkerak-Zoommeer wordt doorge-spoeld. Blauwalgen krijgen dan geen tijd om zich te ontwikkelen.

Als derde mogelijkheid zijn de effecten onderzocht van het inlaten van zout water uit de Oosterschelde via een nieuw doorlaatmiddel in de Philipsdam. Blauwalgen zijn namelijk niet bestand tegen het zout.

De conclusies zijn duidelijk. Autonome ontwikkelingen lossen het probleem niet op. Dit is zelfs niet het geval wanneer de aanvoer van voedingsstoffen via de West-Brabantse rivieren de Dintel en de Steenbergsche Vliet, die nu een belangrijke bron van verontreiniging vormen, op termijn drastisch vermindert. Ook het door-spoelen met zoet water uit het Hollandsch Diep geeft niet het gewenste resultaat. ’s Zomers, wanneer het blauwalgenprobleem het grootst is, is er vaak veel te wei-nig water om te kunnen doorspoelen. Maar ook wanneer veel water beschikbaar zou zijn, blijkt dat blauwalgen toch nog voorkomen op plaatsen waar weinig door-stroming van water is.

Het derde alternatief, het inlaten van zout water is wel zeer effectief. De studie laat zien dat dan alle blauwalgen verdwijnen. Maar de consequenties zijn groot. De landbouw rondom het meer heeft niet langer de beschikking over zoet water. Te-vens blijkt dat het zoute water, ondanks voorzorgsmaatregelen, op sommige mo-menten binnendringt in het Hollandsch Diep en de rivieren de Dintel en de Steen-bergsche Vliet. Daarmee neemt de kans op verzilting van landbouw- en drinkwate-rinname toe in Zuid-Holland en West-Brabant. Bovendien bestaat een kleine kans op problematische zoutwateralgen in het Volkerak-Zoommeer zelf. Dit laatste kan worden voorkomen door naast zout water ook een beperkte mate van getijde toe te staan. Maar hierdoor wordt niet meer voldaan aan de huidige afspraken over de toegestane peilfluctuaties op het meer.

Het Bestuurlijk Overleg Krammer-Volkerak heeft afgelopen week geconcludeerd dat het inlaten van zout water de enige werkzame oplossing is tegen de blauwal-gen. Maar tevens is geconstateerd dat hier nog risico’s aan kleven en de conse-quenties van deze maatregel groter en verderstrekkend zijn dan aanvankelijk was voorzien. Het BOKV heeft besloten dat de uitgevoerde studie met bovenstaande conclusies moet worden afgerond. Het opstellen van een milieueffectrapportage, die aan de studie is gekoppeld, wordt voorlopig gestaakt. Voordat verzilting van het Volkerak-Zoommeer als maatregel tegen blauwalgen kan worden toegepast, dient veel beter inzicht te worden verkregen in de onbedoelde bijwerkingen en de oplos-singen daarvoor.

Het BOKV staat op het standpunt dat een besluit over het eventueel weer zout maken van het Volkerak-Zoommeer parallel moet lopen met een beslissing over de zoetwatervoorziening voor de landbouw.

De voorzitter van het BOKV, de heer Van Zandbrink gedeputeerde van Zeeland, zal samen met de verantwoordelijke gedeputeerden van Noord-Brabant en Zuid-Holland, zo snel mogelijk overleg voeren met de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat over een vervolgopdracht en daarin te zetten stappen. Gedacht wordt onder andere aan het onderzoeken van mogelijkheden om de zoutindringing te verminderen en andere manieren van zoetwatervoorziening voor de landbouw.

De tijd dringt. Want in 2009 moeten op grond van het Europese natuur- en water-beleid de maatregelen worden vastgesteld die zullen leiden tot een schoon en ecologisch gezond Volkerak-Zoommeer. Dit betekent dat besluitvorming over de oplossing komend jaar plaats moet vinden.