McKinsey: meer economische groei mogelijk

De staatssecretaris gaf in een reactie op het rapport aan, dat de uitkomsten van het rapport mede richting zullen geven aan het beleidsplan rond pijler 2 in het coalitieakkoord (“Een innovatiever, concurrerender en ondernemender economie�), dat in juni zal verschijnen.

McKinsey constateert dat het productiviteitsniveau van de Nederlandse bedrijven hoog is, maar dat de groei ervan achter blijft bij andere landen. Oorzaak is een gebrek aan dynamiek en vernieuwing, zowel wat betreft concurrentie op de markt als in het aandeelhouder-/ondernemerschap binnen bedrijven. Daarnaast blijken Nederlandse bedrijven achter te lopen bij het benutten van innovatieve methoden en technieken.

Een belangrijke onderliggende oorzaak is dat overheidsbeleid het bedrijven vaak moeilijk maakt om zich aan te passen en te concurreren. Het onderzoekbureau schetst mogelijkheden voor een forse groeiversnelling in de komende jaren: gemiddeld 2% hogere productiviteitsgroei per jaar voor de onderzochte sectoren. Daarvoor moet de overheid volgens McKinsey dan wel de volgende drie stappen nemen.

Allereerst moet de regeldruk worden aangepakt. Daarbij gaat het niet alleen om administratieve lasten, die extra kosten voor bedrijven veroorzaken, maar nog meer om regels die de ruimte en flexibiliteit om te ondernemen en te innoveren beperken. De impact van belemmerende regels verschilt per sector en vraagt daarom om een aanpak op maat. Veel van die regels komen van decentrale overheden met eigen procedures, beleidscriteria en beleidsruimte.

Voorbeelden van regeldruk zijn een restrictief vestigingsbeleid in de detailhandel, trage en onvoorspelbare procedures voor bouwvergunningen, per gemeente sterk wisselende venstertijden voor de belevering van winkelcentra en restricties aan de productmix die winkels mogen aanbieden.

Een andere belangrijke maatregel voor productiviteitsgroei is flexibilisering van de arbeidsmarkt (flexibelere contracten, meer prestatiebeloning en flexibelere arbeidstijden). Dit geldt overigens niet voor sectoren waar veel mensen als zelfstandige opereren, zoals de transport- en logistieksector, waar kleine transporteurs als onderaannemers zorgen voor voldoende flexibiliteit.

De derde stap is verbetering van de beschikbaarheid van goed en passend opgeleid personeel, onder andere om bij te dragen aan de verspreiding van kennis over nieuwe methoden en technieken. McKinsey doelt daarbij vooral op een goede aansluiting van (beroeps)onderwijs op de arbeidsmarkt.

McKinsey (in samenwerking met prof. E. Bartelsman) heeft in de sectoren detailhandel, groothandel, transport en logistiek, bouw en metaal, op basis van (onder andere) bijna honderd interviews met bedrijven, branche organisaties en andere sector deskundigen kansen geïdentificeerd en vervolgens geanalyseerd waarom die kansen niet altijd gerealiseerd worden. Internationale vergelijkingen zijn een belangrijk onderdeel van de studie. De studie was niet specifiek gericht op innovatie(beleid).