Slim molecuul laat tumorcel zelfmoord plegen

Tumorcellen van patiënten met een ‘diffuus grootcellig B-cel lymfoom’ - een vorm van lymfklierkanker - die niet op chemotherapie reageren, blijken een cruciaal defect in de apoptose-route te hebben. Deze tumorcellen proberen zichzelf te doden, maar slagen daar niet in omdat een eiwit, XIAP genaamd, het zelfmoordmechanisme blokkeert. Dit is recent aangetoond door onderzoekers Joost Oudejans en Saskia Cillessen van VU medisch centrum, afdeling pathologie.

Met hun ontdekking zijn de onderzoekers verder aan de slag gegaan in een zoektocht naar een mogelijke nieuwe behandeltherapie. In samenwerking met Amerikaanse wetenschappers ontwikkelden zij zogenaamde ‘smart molecules’ die de blokkerende werking van het XIAP-eiwit onklaar maken. En inderdaad: proeven op muizen wijzen uit dat na toediening van de slimme moleculen de tumorcellen zichzelf doden, zonder dat daar nog extra chemotherapie voor nodig is.

Extra voordeel van deze nieuwe therapievorm is dat de slimme moleculen de normale cellen in principe niet schaden, zoals nu wel vaak het geval is bij chemotherapie.Er zal nog veel onderzoek moeten worden gedaan voordat deze slimme moleculen daadwerkelijk een betrouwbare, nieuwe behandeling voor patiënten met een agressief B-cel lymfoom zijn, maar de resultaten zijn tot dusver veelbelovend.

Het basale onderzoek naar mogelijke andere toepassingen van anti-XIAP zal bovendien verder gaan. Het is niet ondenkbaar dat dit middel ook ingezet zal kunnen worden bij andere vormen van kanker, waaronder leukemie.