Btw groeit in 40 jaar uit tot de belangrijkste belasting

De belasting over de toegevoegde waarde (btw) bestaat in Nederland sinds 1 januari 1969. De opbrengst is opgelopen van 2,5 miljard euro in 1969 naar 42,9 miljard euro in 2007. In 1989, 1992 en 1994 daalde de opbrengst van de btw. Het hoge btw-tarief is in deze periode geleidelijk verlaagd van 20 procent in 1988 naar 17,5 procent eind 1992. De laatste mutatie van het hoge tarief dateert van 1 januari 2001. Toen is het tarief verhoogd naar 19 procent, waardoor de opbrengst in 2001 fors toenam. De verhoging leidde in 2001 ook tot een toename van de inflatie met 0,5 procentpunt.

Tariefsveranderingen kunnen leiden tot stijgingen of dalingen van de btw-opbrengsten. Op de lange duur echter bepaalt de ontwikkeling van de economie en de inflatie de omvang van de opbrengsten. In de afgelopen 40 jaar schommelde de jaarlijkse opbrengsten rond de 6,5 procent van het bbp. Sinds de laatste eeuwwisseling ligt dit percentage boven de 7.


De btw is in 2007 goed voor bijna 32 procent van de totale belastinginkomsten van het rijk. De opbrengst van deze indirecte belasting is daarmee groter dan de loonbelasting (29 procent), de vennootschapbelasting (14 procent) en de accijnzen (8 procent). Tot 1997 vormde de loonbelasting de belangrijkste bron van belastinginkomsten van de overheid.


Huishoudens betalen via het kopen van goederen en diensten ruim de helft van de btw. Daarnaast brengen ze via de btw op koopwoningen nog eens bijna 12 procent op. Bedrijven, instellingen en overheid betalen 19 procent van de btw. Via de investeringen van de overheid en instellingen die niet-btw-plichtig zijn, zoals woningbouwverenigingen en ziekenhuizen, komt ruim 13 procent binnen.