Opnieuw tegenvallers aanleg Noord/Zuidlijn

De kosten van de nieuwe metrolijn in Amsterdam bedragen nu in totaal € 2.021,5 miljoen. Dit blijkt uit de Financiële Prognose Noord/Zuidlijn 2008 die het college van B&W donderdag 17 april naar de gemeenteraad heeft gestuurd.

Opleveringsdatum verschoven naar 2015
De aanleg van de nieuwe metrolijn is op sommige locaties vertraagd. Oorzaak is vooral een aantal technische tegenslagen in de binnenstad. Het college van B&W kiest nu voor een realistischer scenario en heeft besloten de planning te verschuiven naar 2015.

Financiële compensatie omwonenden omhoog
Omdat de aanleg van de lijn langer gaat duren heeft het college ook besloten de financiële compensatie voor de bewoners rond de bouwplaatsen in de binnenstad te verhogen van gemiddeld 60,- naar 115,-euro per maand. Ieder jaar stelt de gemeente een financiële prognose van de Noord/Zuidlijn op, waarbij de verwachte kosten tot het einde van het project en de financiële risico’s in kaart worden gebracht.

Planning
De opleveringsdatum van de Noord/Zuidlijn wordt volgens de nieuwste prognose 2015. De latere start komt vooral door technische tegenslagen in de binnenstad. De kademuur van het Damrak blijkt gefundeerd te staan op heel lange palen. Dit komt door het ontbreken van een eerste zandlaag waarop funderingspalen normaliter steunen. Hierdoor moesten ze destijds – eeuwen geleden- een stuk dieper worden geslagen.

Bevriezen tegen verzakking
Om hier te kunnen boren en om mogelijke verzakking van huizen te voorkomen is versteviging van de bodem door bevriezing nodig. Dit extra werk betekent een vertraging van ongeveer 7 maanden. Ook de passage van de ondergrondse stations door de tunnelboormachines en de afbouw van deze stations duren langer dan gepland. Tot voor kort was de gedachte dat de afbouw van de stations kon worden gecombineerd met de passage van de boormachines.

Veiligheidseisen maken echter een langere werktijd nodig. De extra vertraging is circa een half jaar. De prognose kent bovendien nog aanzienlijke risico’s. Het is niet uitgesloten dat zich nieuwe tegenvallers voordoen die tot tijdvertraging leiden. Het college van B&W kiest daarom voor een somberder scenario en heeft besloten de planning te verschuiven naar 2015.

Wethouder Herrema
Wethouder Tjeerd Herrema; ‘Dit is een bijzonder vervelende boodschap voor de stad maar we moeten realistisch zijn. We hebben de afgelopen jaren dit complexe bouwproject te vaak onderschat. Deze financiële prognose laat een veel negatiever beeld zien, vervelend maar noodzakelijk. Het optimisme moet eruit. De vertraging is slecht voor de stad. Zeker nu de overvolle metro’s in Amsterdam en de vastlopende wegen in de hele regio laten zien dat we de Noord/Zuidlijn echt hard nodig hebben’.

Bestellen nieuwe metrostellen
Het college van B&W bestelt dit jaar wel de nieuwe metrostellen die in 2011 worden geleverd. Deze voertuigen zullen worden ingezet op de huidige oostlijn. Het traject in Amsterdam-Noord, tussen het Buikslotermeerplein - Centraal Station is klaar in 2013. De komende maanden wordt onderzocht of het mogelijk is of de Noord/Zuidlijn hier eerder kan gaan rijden zoals dat ook is gebeurd bij de oostlijn.

Kosten
De stijging van de bouwkosten met € 86,5 miljoen heeft vooral te maken met de extra kosten die moeten worden gemaakt bij de bouw van de diepe stations Rokin, Vijzelgracht en Ferdinand Bolstraat in de binnenstad en bij de werkzaamheden op het Centraal Station. Zo moet er voor de stations in de binnenstad een hogere rekening worden betaald voor allerlei extra uitgevoerde werkzaamheden.

Bij het Centraal Station ontstaan extra kosten bij het aanbrengen van een stempel in het ondergrondse kanaal waarin het metrostation wordt afgezonken. Dit stempel is nodig om er voor te zorgen dat de wanden op hun plek blijven tijdens het uitgraven van het kanaal.

Ook het systeem dat nauwgezet eventuele zettingen in de gevels langs de lijn registreert is dringend aan vervanging toe. De aanleg van de Noord/Zuidlijn is buitengewoon complex door de combinatie van innovatieve technieken, een kwetsbare omgeving en bijzondere contractuele afspraken.

De bouw bij het Centraal Station loop voorspoedig sinds er vorig jaar nieuwe contracten zijn gesloten. De organisatiekosten van het project zijn toegenomen door het aantrekken van nieuwe, ervaren contractmanagers, extra juridische ondersteuning én het langer dan gepland openhouden van het projectbureau. Daarnaast is een bezuinigingstaakstelling uit het verleden niet gehaald die nu wordt toegerekend aan de kosten.

Indexeringskosten
Naar aanleiding van de recente uitspraak van de Raad van State over de vergoeding van de Rijksindexering (IBOI) in plaats van de daadwerkelijke indexering heeft het college van B&W besloten het bedrag dat daarmee is gemoeid, € 91,5 miljoen, als kosten op te nemen.

Risico’s
In de prognose zijn naast de kosten ook de risico’s van het project geïnventariseerd. Omdat de risico’s in het verleden te vaak zijn onderschat is dit extra grondig gebeurd door de nieuwe contractmanagers, samen met externe adviseurs. Doel is een zo realistisch mogelijk beeld te schetsen en alle financiële gevolgen te laten zien. Het totaal aan risico’s bedraagt volgens de prognose € 225,9. Tegenover deze risico’s staat een - al in de begroting opgenomen - risicofonds van € 111,6. Het verschil is € 114,3.

Business case
Het college van B&W heeft opdracht gegeven tot een studie, een zogeheten business case, waarin wordt gekeken naar mogelijkheden om de opbrengsten van de Noord/Zuidlijn te vergroten.

Wethouder Herrema; ‘Om de toenemende kosten beter in balans te brengen met de baten onderzoeken we verschillende mogelijkheden om inkomsten te genereren waarover we de komende tijd met de gemeenteraad moeten discussiëren. We moeten niet wegkijken, maar vooruitkijken.’

De financiële prognose wordt op 7 mei behandeld in de raadscommissie Verkeer&Vervoer en op 4 juni in de gemeenteraad.