maandag, 22. juni 2009 - 15:13

NWO: tien miljoen nodig voor toekomstig poolonderzoek

Den Haag

Vandaag, 22 juni, ontving minister Plasterk (OCW) uit handen van de voorzitter van NWO, Jos Engelen, het masterplan voor het poolonderzoek. In dit masterplan, getiteld Poolpositie-NL, onderbouwt NWO dat er 10 miljoen euro per jaar nodig is voor de uitvoering van excellent wetenschappelijk onderzoek in de poolgebieden.

Door de fundamentele kennis van de poolgebieden te vergroten, kan Nederland zich beter voorbereiden op de toekomst. Vergroting van de wetenschappelijke kennis van de Zuid- en Noordpoolgebieden en de polaire oceanen is noodzakelijk. De mondiale veranderingen in klimaat en milieu komen namelijk vooral tot uiting in de poolgebieden.

De effecten van de versnelde opwarming van de poolgebieden worden nu zichtbaar. Die effecten worden gezien als een voorbode van wat Nederland te wachten staat. Het International Polar Year (IPY) heeft veel aandacht opgeleverd voor de wetenschappelijke en maatschappelijke implicaties van het poolonderzoek. Het momentum dat het IPY creëerde wil NWO nu graag voortzetten door middel van dit masterplan.

Inhoud masterplan
Het masterplan is onder regie van NWO opgesteld door een aantal Nederlandse poolonderzoekers. In dit plan richt NWO zich op de uitvoering van onderzoek van hoge kwaliteit. Het poolplan richt zich op vier terreinen:
- IJs, klimaat en zeespiegel (zoals onderzoek naar ijskapmodellen en paleo-klimaat reconstructies);
- Polaire oceanen (zoals oceaanverzuring en algengroei);
- Polaire ecosystemen (voedselketens, trekvogels);
- Menswetenschappen en veranderingen in polaire gebieden (inheemse samenlevingen).

Resultaten van wetenschappelijk onderzoek vergroten niet alleen ons begrip van bijvoorbeeld klimaatverandering, maar zijn ook van toepassing voor sectoren als visserij, transport en delfstoffenwinning.

Logistiek en infrastructuur maken het poolonderzoek tot een extra kostbare zaak. In het masterplan wordt daarom gepleit voor versterking van de al tot stand gekomen samenwerkingsverbanden met Duitsland (Alfred Wegener Institut) en het Verenigd Koninkrijk (British Antarctic Survey).

Aanloop naar het masterplan
De Nederlandse activiteiten in het kader van het International Polar Year (2007-2009) werden in maart afgesloten in Middelburg. Bij deze manifestatie (Poolbelevenis) waren ook het kroonprinselijk paar en minister Plasterk aanwezig. Zij hadden zich enkele weken daarvoor zelf al op de hoogte gesteld van het Nederlandse poolonderzoek, door een werkbezoek te brengen aan Antarctica.

In de aanloop naar dit poolplan, in het bijzonder tijdens Poolbelevenis, maakte NWO al kenbaar dat jaarlijks een bedrag van 10 miljoen euro noodzakelijk is voor een Nieuw Nederlands Polair Programma, voor de komende vijf jaar. Dit masterplan omvat de inhoudelijke onderbouwing van dat noodzakelijke onderzoek.

Achtergrond poolonderzoek
Nederland neemt vanaf 1992 deel aan het Antarctisch Verdrag. Een vereiste voor deelname is de uitvoering van een eigen wetenschappelijk onderzoeksprogramma.

Dat heeft Nederland in de jaren daarna opgezet en uitgevoerd door middel van het Nederlands Polair Programma (NPP), dat een bescheiden financiële omvang heeft van jaarlijks 1,8 miljoen euro. Het NPP versterkte ook de Nederlandse positie in de Arctische Raad.

Van 1 maart 2007 tot 1 maart 2009 liep het International Polar Year waaraan meer dan zestig landen deelnamen. Ook Nederland sloot zich hierbij aan, hetgeen feestelijk werd ingeluid tijdens een manifestatie in Leeuwarden in aanwezigheid van koningin Beatrix.

Dankzij de Nederlandse deelname aan het IPY kwam er een extra financiële impuls van 7 miljoen euro. Nederland coördineerde hiermee zes van de 228 IPY-projecten en droeg bij aan zeventien onderzoeken; in totaal heeft Nederland ongeveer vijftig studies uitgevoerd. Zo kon een goede uitgangspositie worden opgebouwd in het internationale poolonderzoek.

Verscheidene ministeries financierden het vorige Nederlands Polair Programma: OCW, LNV, VROM, BUZA en VenW. Aangezien het poolonderzoek relevant is voor de werkterreinen van verschillende ministeries, wordt met dit masterplan ook een beroep gedaan op medefinanciering door een aantal departementen.
Categorie:
Tag(s):