Klimaatverandering door opwarming onder water

Jonkers laat zien dat afname van oceaanstromingen niet direct volgde op aanvoer van zoet (smelt) water en dat het op gang komen van de circulatie samenhing met een ophoping van warmte onder het zeeoppervlak.

Jonkers promoveert 12 mei bij de faculteit Aard- en Levenswetenschappen aan de Vrije Universiteit.

Oceaanstromingen spelen een belangrijke rol in de verdeling van warmte over de aarde en beïnvloeden daardoor het klimaat. De oceaancirculatie wordt deels aangedreven door verschillen in watertemperatuur en zoutgehalte. Door afkoeling zinkt water naar grote diepte in de Noord-Atlantische oceaan, zodat nieuw warm water naar het noorden wordt gepompt. Hierdoor is het klimaat in noordwest Europa relatief mild.

Toen noordelijk Amerika en Europa tijdens de laatste ijstijd bedekt waren met enorme ijskappen, werden er episodisch grote aantallen ijsbergen naar de Noord-Atlantische oceaan getransporteerd. Door het smelten van dit ijs nam het zoutgehalte in de oceaan af, met een vertraging van de circulatie en afname van het noordwaarts warmte transport als gevolg.

Jonkers laat zien dat de circulatie tijdens periodes van ijstransport in de Noord-Atlantische oceaan in de laatste ijstijd afnam door het smelten van het ijs, maar dat dit proces niet lineair verliep en dat het oceaansysteem vertraagd reageerde op de afname van het zoutgehalte.

Hij laat ook zien dat er onder het wateroppervlak opwarming optrad in periodes waarin ijs de Noord-Atlantische oceaan bedekte. Het vrijkomen van die opgebouwde warmte na het smelten van het ijs kan een belangrijke rol hebben gespeeld in het weer op gang brengen van de circulatie en de snelle klimaatveranderingen die daarmee gepaard gingen.