Dat komt naar voren uit onderzoek van communicatiewetenschapper Teun Terpstra. ‘De overheid benadrukt te veel dat we veilig zijn en communiceert te weinig over de mogelijke gevolgen van overstromingen, en over wat we moeten doen als het toch fout gaat.’
Omdat tweederde van Nederland kan overstromen vanuit de zee of de grote rivieren, geven we grote bedragen uit aan de bouw en het onderhoud van dijken. 'Terecht,' vertelt onderzoeker Teun Terpstra van de Universiteit Twente, 'maar de overheid benadrukt te veel dat we veilig zijn en communiceert te weinig over de gevolgen van overstromingen en over wat we moeten doen als het toch fout gaat. Hoe veilig we de dijken ook maken, een overstroming is nooit helemaal uit te sluiten. Vrijwel niemand weet wat hij dan moet doen.
Evacueren of thuisblijven? Uit mijn onderzoek blijkt echter dat mensen het wel belangrijk vinden dat de overheid ook investeert in een goede rampenbestrijding bij overstromingen. Hoe voorbereid is voorbereid genoeg? De overheid moet zichzelf die vraag stellen, en de communicatie daarop afstemmen.'
Risicogebieden
Terpstra deed onderzoek onder ruim 3500 Nederlanders die staan blootgesteld aan overstromingsrisico's, zoals in de Randstad, de Flevopolder en het rivierengebied. Slechts een enkeling is van plan de komende tien jaar iets aan voorbereiding te doen. Bij mensen die wel voorbereidende maatregelen nemen, zijn het zoeken naar informatie over de gevolgen van een overstroming in de eigen omgeving, en de mogelijkheden voor evacuatie het meest populair. In totaal is 30 procent van de ondervraagden geïnteresseerd in dergelijke informatie.
In zijn onderzoek probeerde Terpstra daarom de vraag te beantwoorden waarom de voorbereidingsintenties onder het Nederlandse publiek zo laag zijn. Hiervoor zijn verschillende redenen. Door het hoge beschermings-niveau in Nederland en het lange uitblijven van overstromingen is voor veel mensen de mogelijkheid van een overstroming een blinde vlek geworden; men heeft geen oog voor de gevolgen van een overstroming. Een andere reden is het gebrek aan middelen dat de bevolking heeft om zich tegen een overstroming te wapenen.
Aanbevelingen
Het onderzoek van Terpstra leidt tot verschillende aanbevelingen. Zo moet de overheid de burger meer wijzen op de aanwezige risico's, in plaats van alleen te benadrukken dat alles veilig is. Verder moet de overheid de gevolgen van een eventuele overstroming op regionaal gebied onderzoeken en de resultaten hiervan communiceren naar de bevolking.
Nu maakt zij gebruik van algemene voorlichtingscampagnes voor de gehele Nederlandse bevolking. Uit het onderzoek van Terpstra blijkt echter dat burgers meer geneigd zijn om voorbereidingsmaatregelen te nemen als de informatie en het advies dat zij krijgen specifieker zijn.
Terpstra promoveert op 15 januari aan de faculteit Gedrags-wetenschappen van de Universiteit Twente.
