30 artikelen
Zeker 30 artikelen in de beste tijdschriften op het terrein van de Sociale Psychologie bevatten gefingeerde data. Tientallen andere publicaties worden nog onderzocht. De fraude vond al minstens vanaf 2004 plaats, toen Stapel nog hoogleraar was in Groningen.
Een aantal jonge wetenschappers is hierdoor getroffen. Bij slechts 7 van de 21 promoties die Stapel in Groningen en Tilburg heeft begeleid is geen sprake van valse data.
Bij de andere 14 proefschriften bestaat zekerheid of serieuze verdenking van fraude. Deze fraude heeft de wetenschap, en vooral de Sociale Psychologie, in hoge mate geschaad en is zonder precedent voor een hoogleraar in Stapels positie, aldus de Commissie Levelt.
De fraude blijkt alleen en uitsluitend Stapels werk geweest te zijn. De commissie stelt vast dat promovendi en andere onderzoekers hiervan niet op de hoogte waren. Waarom de fraude niet eerder boven tafel is gekomen, wijt de commissie vooral aan Stapels raffinement, manipulaties en machtsmisbruik.
Ook heeft de wetenschappelijke kritiek ernstig tekortgeschoten. Dankzij alerte jonge wetenschappers is de fraude ontdekt en eind augustus gemeld bij de Rector Magnificus van Tilburg University, prof. dr. Philip Eijlander. Dat leidde tot het ontslag van Stapel, die prominent onderzoeker, hoogleraar en decaan was aan deze universiteit.
De Commissie Levelt is op 9 september ingesteld door Tilburg University en werkt samen met de kort daarna ingestelde onderzoekscommissies van de Universiteit van Amsterdam en de Rijksuniversiteit Groningen, de eerdere werkgevers van Diederik Stapel.
’Nog maanden werk’
Het bepalen van exacte omvang van de fraude zal nog maanden in beslag nemen. De drie onderzoekscommissies moeten nog meer dan 150 publicaties nader onder de (statistische) loep nemen. Ook over Stapels eigen proefschrift en ander werk uit de Amsterdamse periode is nog geen uitsluitsel.
Aanbevelingen
De Commissie Levelt doet in haar interim-rapportage onder meer de volgende aanbevelingen:
- De Tilburgse interne procedure voor klachten over wetenschappelijke fraude moet de richtlijn volgen van het Landelijk Orgaan voor Wetenschappelijke Integriteit (LOWI). Deze richtlijn gaat uit van een onafhankelijke vertrouwensinstantie.
- Psychologische onderzoeksdata, vragenlijsten en dergelijke dienen tot tenminste vijf jaar na publicatie te worden gearchiveerd en moeten op aanvraag beschikbaar komen.
- De Commissie adviseert Tilburg University om bij het Openbaar Ministerie aangifte te doen van valsheid in geschrifte c.q. oplichting door Diederik Stapel.
