maandag, 4. juli 2011 - 15:37 Update: 08-07-2014 0:57

Straffen of belonen? Het werkt eigenlijk allebei even goed

Amsterdam

In tegenstelling tot wat veel mensen denken is straffen niet veel effectiever dan belonen, of andersom. Bovendien is straffen of belonen effectiever wanneer het uitdelen van de straf of beloning kostbaar was voor degene die strafte of beloonde.

Straffen of belonen met goede bedoelingen werkt dus het beste. Dat blijkt uit een analyse van bijna tweehonderd studies over straffen en belonen in sociale dilemma’s, uitgevoerd door Daniel Balliet en Paul van Lange van de Vrije Universiteit Amsterdam en Laetitia Mulder van de Rijksuniversiteit Groningen. Deze week vindt in Amsterdam een internationale conferentie over sociale dilemma’s plaats.

Gezamenlijk belang tonen is effectief
Om mensen in een groep aan te zetten tot coöperatief gedrag kun je ervoor kiezen bepaald gedrag te straffen of te belonen. Het werkt het beste als iemand veel moest doen of betalen om een ander te straffen of te belonen.

Dat komt doordat degene die straft of beloont er op die manier blijk van geeft dat het gezamenlijk belang voorop staat en niet het eigenbelang. Iemand die er veel voor over heeft om te straffen of te belonen offert zichzelf dus in feite een beetje op voor de groep en laat daarmee zien dat een coöperatieve houding zeer belangrijk is voor het behalen van het groepsdoel.

Als mensen op die manier gestraft of beloond worden, is de kans groter dat ze zelf ook coöperatief gedrag belangrijker gaan vinden. Voor managers is het dus goed om te weten dat ze bij straf en beloning hun eigenbelang opzij moeten zetten. En zolang parkeerboetes deels bedoeld zijn om de gemeentekas te spekken, zullen ze nauwelijks effect hebben.

Belastingontduiking en waterverspilling zijn sociale dilemma’s
Dit jaar vindt de International Conference of Social Dilemmas over dit soort onderwerpen plaats in Amsterdam. Van 6 tot en met 9 juli komen wetenschappers van over de hele wereld bij elkaar om van gedachten te wisselen over alle aspecten en implicaties van sociale dilemma’s.

Sociale dilemma’s gaan naast straffen en belonen ook over eerlijkheid, vertrouwen, empathie, reputatie en leiderschap. Onderzoek naar sociale dilemma’s geeft inzicht in hoe mensen met elkaar omgaan in relaties, groepen en in de samenleving als geheel. Voorbeelden zijn meeliften op de inspanningen van anderen, belastingontduiking en waterverspilling in tijden van droogte.

Een goed begrip van sociale dilemma’s en hoe mensen te bewegen zijn tot coöperatief gedrag vraagt om inzichten uit verschillende invalshoeken. Vandaar dat in het onderzoek ernaar wetenschappers van verschillende disciplines nauw met elkaar samenwerken: antropologen, biologen, computerwetenschappers, economen, wiskundigen, neurowetenschappers, politicologen, psychologen en sociologen.
Categorie:
Tag(s):