‘Met als voorlopige resultaat: de plaatsing van een slibscherm om het water helderder te krijgen, een combinatie van dijkversterking met ecologische maatregelen en misschien een oeverdijk’, meldt de provincie Flevoland.
Een half jaar na de oprichting van de Werkmaatschappij Markermeer-IJmeer (WMIJ) stelt gedeputeerde Andries Greiner van Flevoland tevreden vast dat er — crisis of niet - voortgang in het proces zit. “De kwaliteit van het internationaal beschermd natuurgebied loopt immers terug en er zijn maatregelen nodig om het natuurlijke systeem weer gezond te maken, op zo’n manier dat het tegen een stootje kan. Ik doel bijvoorbeeld op de invloed van een IJmeerverbinding, buitendijkse woningbouw en recreatieve ontwikkelingen.”
In een eerder toekomstbeeld heeft een groot aantal samenwerkende partijen onder regie van Noord-Holland en Flevoland geschetst wat op de lange termijn — tot 2030 - allemaal zou moeten gebeuren om een gezond systeem te realiseren. Het onderzoek dat de effectiviteit van de maatregelen beoordeelt, is al vergevorderd en levert positieve resultaten op. Het kabinet wil middelen beschikbaar stellen om de eerste fase van de uitvoering te starten en vraagt ook Noord-Holland en Flevoland om een bijdrage te leveren.
Verbetering
De geschiedenis in het kort. Sinds de aanleg van de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad is het Markermeer-IJmeer afgesloten van het IJsselmeer. De ecologie laat een neergaande trend zien. Het water bevat veel slib en weinig voedsel waardoor het niet voldoet aan de Europese normen. Vogels, vissen en planten zijn in aantal en diversiteit afgenomen.
In de Toekomstagenda Markermeer IJmeer uit 2009 worden maatregelen voorgesteld om het ecologische systeem te verbeteren. Nodig zijn: helder water, geleidelijke land-waterovergangen en een beheersing van het slib.
De geschatte investering beloopt 850 miljoen euro. Wat de WMIJ tussen nu en midden 2012 vooral onderzoekt, is of die kosten niet omlaag kunnen bij een zo hoog mogelijk rendement. Een ‘veldexperiment’ is de plaatsing van een slibscherm aan de Noord-Hollandse kust bij de gemeente Zeevang waardoor het water helderder zou moeten worden. Koppelingen met andere investeringen, zoals een dijkversterking langs diezelfde kust samen met ecologische maatregelen, lijken kostenefficiënt.
Andries Greiner: “Daarnaast is de WMIJ met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier een overleg begonnen over een nieuw soort dijkversterking: de oeverdijk. Dit is een buitendijkse, halfhoge brede zanddijk die de waterkerende functie van de bestaande dijk overneemt en tegelijk kansen biedt voor natuur.”
Financiering
Op veel manieren zoekt de WMIJ ook voor de lange termijn naar wegen om de kosten te drukken en opbrengst te verhogen. De sleutel daartoe ligt in de afstemming van grondstromen: zandwinning in het Markermeer combineren met de aanleg van land-waterzones, dijken en vaarroutes. Als baggeraars toch slib weg moeten zuigen om aan dieper gelegen zand te komen, willen ze dat slib onder voorwaarden misschien wel transporteren naar de locaties waar de WMIJ het goed kan gebruiken.
