Voor de noodzakelijke sociale en economische innovatie op het platteland vragen zij van de landelijke overheid vertrouwen in hun bestuurskracht, die keer op keer door onafhankelijk onderzoek is aangetoond. Innovatie is noodzakelijk vanwege de demografische krimp –vergrijzing en ontgroening – die op het platteland een groter stempel drukt dan op de steden. Er zijn talloze verschillen tussen de gemeenten van sociale, economische en historische aard die maatwerk noodzakelijk maken.
Bovendien nemen de inkomsten vanuit alle bronnen voor de gemeenten af. De P10 zien, op basis van experimenten, mogelijkheden om voor hun burgers een leefbaar platteland te helpen realiseren, indien de landelijke overheid zich beperkt tot het stellen van doelen en te bereiken resultaten. Het rijk moet minder sturen op processen, voorschriften en toezicht. Met het beschikbare geld kunnen de gemeenten effectieve en slimme oplossingen bedenken, waarbij de landelijke overheid niet tot op de kleinste details moet voorschrijven welke euro waaraan besteed mag worden. Nu staan de rijksregels bijvoorbeeld in de weg, wanneer een gemeente creatieve combinaties met verschillende vormen van vervoer en voorzieningen willen toepassen.
Naast eigen beleidsruimte, regelgeving die op doelen is gericht en ontschotting van financieringsstromen, vragen de P10 een evenredige verdeling van het gemeentefonds. De tientallen factoren die de uitkering uit het gemeentefonds bepalen, moeten worden geanalyseerd conform de problematiek in de verschillende typen gemeenten. Citaat uit het Position Paper dat de P10 presenteren aan de landelijke politiek: “De complexiteit van het gemeentefonds is geen reden om genoegen te nemen met een tombola-effect.”
De P10 attenderen huidige en nieuwe Kamerleden in de komende maanden via hun Position Paper, dat aanvullend is op de inzet van de VNG bij de kabinetsformatie 2012, op de belangen van hun inwoners. De gemeenten staan voor een uiterst gecompliceerde uitdaging, waarbij zij ook wijzen op de wisselwerking tussen steden en platteland. Een goed functionerend platteland komt ook de stedeling ten goede. Belangrijke uitdagingen liggen op het gebied van ruimte, vastgoed en woningen. Zij verwachten van het nieuwe regeerakkoord krachtige stimulansen, ook in de richting van de woningcorporaties, die de woonfunctie van het platteland vitaal houden, ondanks de veranderingen in de agrarische functie, en bepleiten een ‘Herstructureringsfonds Transitie Platteland’.
Ten aanzien van allerlei voorzieningen zijn burgers vaak verrassend goed in staat om zelf oplossingen te bedenken. De gemeenten willen daarvoor de ruimte geven, op basis van hun eigen ervaring en professionaliteit. Hetzelfde geldt voor het vervoer en de mobiliteit op het platteland. Gemeenten realiseren zich dat voorzieningen en eisen niet meer betaalbaar zijn zoals in de afgelopen jaren toen er nog geen sprake was van de huidige en komende schaarste aan geld en mensen.
