woensdag, 6. februari 2013 - 10:25 Update: 03-07-2014 1:03

Aanpak grensoverschrijdende criminaliteit hapert door strijd tussen lidstaten

Aanpak grensoverschrijdende criminaliteit hapert door strijd tussen lidstaten

De lidstaten van de Europese Unie hebben nog altijd niet goed afgestemd welk land wanneer verantwoordelijk is voor de opsporing, vervolging en berechting van grensoverschrijdende criminaliteit, zoals fraude met EU-gelden of mensenhandel.

Dit leidt ertoe dat er soms helemaal niet wordt vervolgd, terwijl in andere gevallen meerdere lidstaten tegelijkertijd op een zaak duiken. Zowel daders als slachtoffers worden hiervan de dupe, toont NWO-onderzoeker Michiel Luchtman aan. Hij presenteert zijn conclusies in de deze week verschenen bundel ‘Choice of forum in cooperation against EU financial crime: freedom, security and justice & the protection of specific EU-interests’. Jurist Luchtman van de Universiteit Utrecht analyseerde de problemen die bestaan bij de vervolging van grensoverschrijdende misdaad in de Europese Unie. Hij deed dat aan de hand van interviews met officieren van justitie, advocaten en vertegenwoordigers van Europese instellingen en door bestudering van juridische, bestuurskundige en sociologische bronnen. Carte blanche Luchtman signaleert dat de Europese Unie steeds meer invloed uitoefent op het strafrecht. Met recente nieuwe regels probeert de EU bijvoorbeeld voor zowel slachtoffers als verdachten in de landen van de EU bepaalde rechten te garanderen. Tegelijkertijd zijn de lidstaten terughoudend om bevoegdheden op het gebied van opsporing, vervolging en berechting over te dragen aan de EU. ‘Juist het probleem van de coördinatie en afstemming van de grensoverschrijdende criminaliteit wordt ondertussen niet of nauwelijks aangepakt’, zegt Luchtman. Volgens hem leidt het uitblijven van duidelijke regelgeving ertoe dat nationale opsporende en vervolgende instanties feitelijk carte blanche hebben om te doen wat ze willen bij grensoverschrijdende criminaliteit. Zo was er recent veel media-aandacht voor een groot fraudeonderzoek, waarin Belgische en Nederlandse autoriteiten volkomen langs elkaar heen lijken te hebben gewerkt. ‘Dat is niet alleen erg inefficiënt, het leidt ook tot meervoudige vervolgingen voor hetzelfde feit en dus tot dubbele lasten voor de burger of het bedrijfsleven.’ Speelbal Luchtman: ‘Zolang de Europese wetgever niet ingrijpt en de nationale wetgever op de rem blijft staan, blijft de Europese burger speelbal in een krachtenveld waarop hij geen invloed kan uitoefenen. Als de situatie zich voordoet dat geen van de lidstaten optreedt tegen misdaad, staat het slachtoffer snel met lege handen. Als meerdere lidstaten tegelijk op een verdachte duiken, loopt deze het gevaar dat hij wordt fijngemalen tussen meerdere systemen.’ Luchtman betoogt dat de oplossing voor dit probleem niet zozeer gezocht moet worden in het vervangen van nationale regels door Europese, maar in een betere onderlinge afstemming en aansturing van nationale systemen. Daarvoor is meer en dwingender aansturing op Europees niveau nodig dan nu het geval is. ‘Dat betekent onder meer dat duidelijker op papier moet worden gezet welke regels gelden bij de aanpak van dit soort vormen van criminaliteit, dat moet worden afgesproken wie de knoop doorhakt wanneer autoriteiten van lidstaten er onderling niet uitkomen en dat afspraken moeten worden gemaakt over de controle op die autoriteiten’, aldus de onderzoeker. Het is voor het eerst dat in een onderzoek naar de problemen met de vervolging van de grensoverschrijdende criminaliteit in de Europese Unie naar alle deelgebieden van het recht is gekeken. Ook werd in onderzoek naar dit onderwerp niet eerder gebruik gemaakt van inzichten uit de bestuurskunde en de sociologie. Luchtman is verbonden aan de Universiteit Utrecht. Hij voerde zijn onderzoek uit met een Veni-financiering van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). De Veni van 250.000 euro is bedoeld voor recent gepromoveerde wetenschappers en geldt als een belangrijke stap in een wetenschappelijke carrière. Het is een van de meest prestigieuze subsidies voor jonge, talentvolle onderzoekers.
Provincie: