Onderzoekers maken waarheidsgetrouwe replica van Rembrandt

Een internationaal team van onderzoekers vroeg zich daarom af welke techniek het beste in staat zou zijn het onderliggende schilderij beter zichtbaar te maken. Aangezien het praktisch onmogelijk was om het kostbare schilderij, dat in het Amerikaanse Paul Getty Museum hangt, de hele wereld over te vliegen, restte maar één, opmerkelijke, oplossing: Andrea Sartorius, afstudeerstagiaire van het Getty Museum schilderde een zo goed mogelijke kopie, eerst -met een beetje fantasie- het onbekende onderliggende portret en daarna 'Oude man in militair uniform' er over heen. Uit uitgebreid onderzoek van deze 'wetenschappelijke replica’ in deeltjesversnellers in Amerika (Brookhaven) en Europa (DESY, Hamburg) en met mobiele scanners blijkt röntgen-fluorescentie de meest veelbelovende techniek om het onderliggende portret naar boven te halen. De wetenschappers publiceren er recent over in de "Journal of Analytical Atomic Spectrometry". De resultaten zullen worden gebruikt bij verder onderzoek naar het echte 'Oude man in militair uniform'. [b]Deeltjesversnellers[/b] Joris Dik (TU Delft), Koen Janssens en Matthias Alfeld (beide Universiteit Antwerpen) werkten aan het onderzoek mee. Eerder deden ze al samen uitgebreid onderzoek naar schilderijen van Van Gogh. "Van Gogh gebruikte verschillende pigmentsoorten voor de lagen van zijn schilderijen, maar Rembrandt meestal dezelfde verven. Dat maakt het bij Rembrandt veel lastiger de onderliggende laag te onderscheiden", vertelt Alfeld. Uit het onderzoek aan de kopie bleek dat de deeltjesversnellers van DESY en Brookhaven, maar ook de mobiele scanner goede resultaten opleverden. Prof. Joris Dik, die de mobiele scantechnologie ontwikkelde, verwacht dat die techniek uiteindelijk gebruikt gaat worden. "De resultaten waren veelbelovend, en met de mobiele scanner is het niet nodig het schilderij uit het museum te halen. Dat is een groot voordeel." [b]Chemische elementen[/b] Röntgen-fluorescentie werkt door met röntgenstraling chemische elementen 'aan te slaan', zodat ze even straling afgeven. Door die te meten kunnen de wetenschappers precies te weten komen welke elementen er waar in de verflaag zitten, en dus welke kleuren de schilder heeft gebruikt. "In dit schilderij was vooral het kwik van het roodpigment te zien, en gaf het lood in het wit veel informatie over de contouren van het gezicht", stelt prof. Koen Janssens. Wanneer en hoe het echte schilderij van Rembrandt zal worden onderzocht moet nog nader worden bepaald.