Oudste stadsgezicht Nederland komt uit Breda rond 1519

Het betreft een geschilderd panorama van Breda uit het begin van de 16e eeuw. Het is een belangwekkende toevoeging aan de Nederlandse kunstgeschiedenis. Vanaf donderdag 12 september kan iedereen het bewonderen.

De ontdekking bereikte Breda’s Museum al in 2012 dankzij een tip van het Rijksbureau Kunsthistorische Documentatie. Dit jaar kocht de Vereniging Vrienden van Breda’s Museum het werk aan. Voor deze aankoop kreeg de Vereniging Vrienden van Breda’s Museum subsidies van de Vereniging Rembrandt (BankGiro Loterij Aankoopfonds), de provincie Noord-Brabant en de Mastboom-Brosens Stichting.

Het stadsgezicht betreft een fragment van een middenpaneel van een voormalig drieluik. Het toont een gedetailleerd en ook realistisch vergezicht op de stad Breda. Dankzij de nauwkeurigheid waarmee de middeleeuwse stadsmuren, de Grote Kerk en bijvoorbeeld ook het kasteel van Breda zijn afgebeeld, is het schilderij ongekend nauwkeurig te dateren: tussen 1518 en 1520. In die jaren staat Breda op de drempel van de Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd en midden in de periode dat de Nassaus, voorvaders van ons koningshuis, de stad op een hoger plan brachten. 

Breda figureert in een voorstelling van het bijbelverhaal Christus en de Samaritaanse vrouw. Dit deel van het schilderij is in een ver verleden grotendeels verloren gegaan. Er zijn echter voldoende aanknopingspunten om te kunnen veronderstellen dat het voormalige drieluik een rol speelde in de verering van het Heilig Kruisreliek in de Grote Kerk van Breda. Het schilderij is door een of meer anonieme kunstenaars in een atelier in Antwerpen gemaakt, mogelijk in opdracht van de kerkmeesters.