Dit is gebleken uit een onderzoek van criminoloog/internationaal jurist Frederike Ambagtsheer, verbonden aan de afdeling Nefrologie en Transplantatie van het Erasmus MC. Aan de survey deden 241 professionals mee die nierpatiënten behandelen.
Beroepsgeheim te doorbreken
Ambagtsheer en haar co-auteurs vinden een verplichting om het beroepsgeheim te doorbreken als blijkt dat een patiënt een nier heeft gekocht -of wil kopen- te ver gaan. Maar ze menen wel dat het voor zorgverleners mogelijk moet worden om de politie te waarschuwen, zonder dat zij de identiteit van hun patiënt prijs geven. Transplantatieprofessionals zouden de namen van bij de illegale transplantatie betrokken artsen en ziekenhuizen, en van bemiddelaars anoniem moeten kunnen openbaren bij een centraal meldpunt. Om dit mogelijk te maken, zal echter toestemming van de patiënt nodig zijn. Of er moet een wetswijziging komen.
Twee patiënten geven toe
De survey staat in het kader van een groot, door de Europese Commissie gesubsidieerd onderzoek naar mensenhandel met het oogmerk van orgaanverwijdering. Dit onderzoek, het zogeheten HOTT-project, wordt door het Erasmus MC gecoördineerd. De onderzoekers zetten een anonieme enquête uit onder Nederlandse transplantatiechirurgen, nefrologen, verpleegkundigen, transplantatiecoördinatoren en maatschappelijk werkers.
Ofschoon het merendeel van de patiënten volgens de zorgverleners naar landen buiten de EU is gereisd, zeggen 17 transplantatieprofessionals dat zij tussen 2008 en 2013 patiënten hebben behandeld van wie ze vermoeden dat ze in Nederland een orgaan hebben gekocht. Twee patiënten hebben toegegeven dat zij in Nederland een donor voor hun nier hebben betaald.
Ook zeggen dertien transplantatieprofessionals dat zij donoren in behandeling hebben die hun nier hebben verkocht aan een patiënt in Nederland. Negen transplantatieprofessionals hadden tussen 2008 en 2013 vermoedens van mensenhandel. Drie professionals meldden dat de donor hen had verteld dat hij/zij gedwongen was een nier af te staan.
Deze en nog veel meer andere bevindingen zijn opgenomen in een kennisdocument over orgaanhandel en mensenhandel van de Landelijke Eenheid van de Nationale Politie, een partner van het HOTT-project.