Ziekenhuis-complicaties na hartoperatie zijn vaak te voorkomen

Door betere operatie- en anesthesietechnieken komen steeds meer oudere en ziekere patiënten in aanmerking voor een openhartoperatie. Hoewel zij in regel zo'n operatie goed doorstaan, ontwikkelen ze vaker complicaties. Om dit tegen te gaan ontwikkelde Ettema het PREDOCS programma, waarmee de patiënt in de periode vóór de ziekenhuisopname de fysieke en psychosociale omstandigheden kan verbeteren waardoor het complicatierisico na de operatie lager wordt.
In het PREDOCS programma geeft een verpleegkundige gerichte voorlichting aan oudere patiënten over de ziekenhuisopname en identificeert hij of zij patiënten met een verhoogd risico op plotselinge verwardheid (delirium), somberheid, een doorligwond of een infectie na de operatie. Ook informeert de verpleegkundige waar nodig patiënten met een verhoogd risico over hoe ze voorafgaand aan de ziekenhuisopname hun eigen complicatierisico kunnen verminderen.

Problemen voorkomen
Ettema ontwikkelde het PREDOCS programma op basis van zijn onderzoek bij 70 oudere openhartoperatiepatiënten in drie ziekenhuizen: het St. Antonius in Nieuwegein, de Isala klinieken in Zwolle en het UMC Utrecht. Hij bracht in beeld hóe voorkomen kan worden dat een patiënt in de problemen komt. Zo verkleint de kans op infecties als patiënten uitadem- en hoestoefeningen doen. Ettema "Veel mensen vinden het spannend om flink door te ademen na een openhartoperatie. Ze zijn bang dat de operatiewond daardoor misschien open gaat. Maar voor een goed herstel is het juist belangrijk om niet te oppervlakkig te blijven ademen. Hierdoor vermindert de kans op een infectie aan de luchtwegen." Ettema heeft op basis van de resultaten de kosteneffectiviteit berekend. "Het PREDOCS programma is al rendabel als het bij slechts zes tot zestien van 1000 patiënten een probleem na de operatie voorkomt."

Invoeren in de praktijk
Verpleegkundigen vinden het PREDOCS programma een goede aanvulling op de gebruikelijke zorg. Het blijkt echter moeilijk om het programma in te passen in de bestaande ziekenhuisstructuur. Daarom moet het zorg- en behandelproces van het ziekenhuis aangepast worden, of moet het PREDOCS programma ingezet worden via de thuiszorg, aldus Ettema. Voor dit laatste is nu al belangstelling vanuit de zorgpraktijk. De komende tijd starten in de drie deelnemende ziekenhuizen pilots met het PREDOCS programma. Het UMC Utrecht doet dit in samenwerking met Zorgwacht, een organisatie die professionele mantelzorg en burenhulp biedt aan kwetsbare ouderen en burgers met een beperking in de Utrechtse krachtwijk Overvecht.