'Groter risico'
'Hiermee verlagen de consumenten het hypotheekbedrag maar lopen zij een groter risico', zo waarschuwt de AFM vrijdag.
De AFM heeft signalen ontvangen dat adviseurs consumenten adviseren de kosten die samenhangen met de aankoop van een woning consumptief te financieren. De AFM roept financiële dienstverleners op hier terughoudend in te zijn.
Het is op dit moment vanuit verantwoorde kredietverlening niet verboden om naast een maximale hypotheek een consumptief krediet af te sluiten. Het is echter naar het oordeel van de AFM niet verstandig om de bijkomende kosten consumptief te financieren als er onvoldoende ruimte in hypothecaire leennormen bestaat om dit hypothecair te financieren.
Verminderen restschuldrisico’s
De overheid heeft een aantal jaren geleden maatregelen genomen om restschuldrisico’s bij hypotheken te beperken door de maximale hypotheek ten opzichte van de waarde van de woning (de LTV) stapsgewijs te verlagen.
De maximale hypotheek ten opzichte van de waarde van de woning bedraagt momenteel 102% en wordt in 2018 verlaagd tot 100%. Door deze maatregelen moeten consumenten bij de koop van een woning vaker eigen geld inbrengen voor de financiering van de bijkomende kosten.
De maandlasten van een consumptief krediet zijn in de regel aanzienlijk hoger vanwege het ontbreken van een zekerheid. Met de geleidelijke verlaging van de maximale hypotheek ten opzichte van de waarde van de woning is beoogd de consument beter te beschermen tegen het restschuldrisico in de eerste jaren van de hypotheek. Het consumptief meefinancieren van bijkomende kosten beperkt dit risico niet.
Consumptief krediet beperken bij aankoop woning
Vooral in de gevallen waarbij consumenten maximaal lenen ten opzichte van het inkomen vergroot dit de kwetsbaarheid. Om die reden roept de AFM financiële dienstverleners op terughoudend te zijn met het consumptief meefinancieren van de bijkomende kosten.
Deze terughoudendheid komt overeen met de passages uit de gedragscodes voor consumptief krediet van de VFN (Vereniging van financieringsondernemingen in Nederland) en de NVB (Nederlandse Vereniging van Banken). Hieruit blijkt dat de financiële dienstverlener moet informeren of het krediet bestemd is voor de verwerving van een onroerend goed en als daar sprake van is, dat de hypotheekregels van toepassing zijn.
Als in uitzonderlijke situaties toch op verantwoorde wijze een consumptief krediet kan worden verstrekt in aanvulling op een hypothecair krediet, dan spreekt het voor zich dat de lasten van dit consumptief krediet worden meegenomen bij het bepalen van de maximale leenruimte van de hypotheek. Dit zou het geval kunnen zijn als de lasten van de hypotheek substantieel lager zijn dan de maximale hypotheeklasten.
Door verschillen tussen de leennormen voor een hypotheek en een consumptief krediet is het in een aantal situaties mogelijk om bij een maximale hypotheek nog een consumptief krediet af te sluiten. De AFM is op dit moment met vertegenwoordigers van kredietverstrekkers in gesprek over het harmoniseren van de kredietnormen.
In Nederland is overkreditering verboden. Aanbieders van krediet zijn verplicht om verantwoord krediet te verstrekken. Voor hypotheekaanbieders zijn de normen voor verantwoorde kredietverlening vastgelegd in de Tijdelijke Regeling hypothecair krediet.
De leennormen voor consumptief krediet zijn niet verder uitgewerkt in wettelijke regelingen. De consumptief kredietaanbieders hebben zelf een gedragscode opgesteld. Aan de hand van een op Nibud-cijfers gebaseerde basisnorm voor levensonderhoud wordt bepaald wat consumptief maximaal geleend kan worden.