vrijdag, 29. april 2016 - 8:43 Update: 29-04-2016 15:28

Veel jonge artsen voelen zich nu al 'opgebrand'

Veel artsen vooral jonge kampen met burnoutklachten
Foto: Archief EHF
Enschede

Bij een gemiddeld ziekenhuis hebben ongeveer 25 medisch specialisten last hebben van burnoutklachten. Dit blijkt uit onderzoek van Erik Drenth van de Universiteit Twente.

Ongeveer één op de acht medisch specialisten in Nederland heeft last van burnoutklachten en een verhoogd risico op een burnout. Bij Artsen In Opleiding tot Specialist (AIOS) ligt dit aantal zelfs nog hoger.

Patientveiligheid?

Wat betekent dit voor de patiëntveiligheid? Deze vraag en andere vragen stonden centraal in het onderzoek van drs. Erik Drenth MSc (vanuit zorgdienstverlener VvAA verbonden aan dit onderzoek) ter afronding van de executive Master Risicomanagement aan de Universiteit Twente. 

Burnout bestaat uit drie kerndimensies: (1) extreme uitputting, (2) cynisme en afstand nemen tot het werk en (3) verminderde persoonlijke bekwaamheid. Uit een systematische review van internationale wetenschappelijke onderzoeken blijkt een positieve relatie tussen burnout bij (jonge) medisch specialisten en een verhoogd risico op het gebied van de patiëntveiligheid. Met andere woorden: artsen met burnoutklachten hebben een grotere kans om onbedoelde medische fouten te maken.

Ziekenhuizen zonder beleid

Het onderzoek bouwt voort op het in 2015 gepubliceerde Nationaal Welzijnsonderzoek Zorg van VvAA en onderzoeksbureau Triple-i Human Capital. Uit dat onderzoek bleek dat slechts één op de vijf zorgprofessionals elke dag vol bezieling aan de slag gaat en dat het burnoutrisico substantieel was. 

Dit vervolgonderzoek leverde het beeld op dat ziekenhuizen niet over expliciet beleid beschikken met betrekking tot het burnoutrisico onder medisch specialisten. En dat is een opvallende conclusie, gezien de impact van burnout op de patiëntveiligheid. 

Er is weliswaar beleid op aangrenzende gebieden, bijvoorbeeld ten aanzien van het functioneren van medisch specialisten, leiderschap, het verbeteren van de aanspreekcultuur, de inzetbaarheid en vitaliteit van medewerkers, en er is uiteraard het overkoepelende kwaliteit- en veiligheidsbeleid. 

Maar de risicoparagraaf van een willekeurig ziekenhuis gaat vooral over de risico’s van voorgenomen fusies, de implementatie van een nieuw elektronisch patiëntendossier, contracten met de zorgverzekeraar en de veranderingen in de zorgsector als gevolg van de vele politieke ontwikkelingen. “Allemaal relevante risico’s, maar is de vraag wat dit met de dokter doet en “hoe gaat het eigenlijk met de dokter?” niet minstens zo relevant?”

Werkomgeving extra risicofactor

Gegeven de specifieke kenmerken en klachten bij burnout zou de werkomgeving een actieve rol moeten spelen in het signaleren en bespreekbaar maken van burnoutklachten. Maar uit het onderzoek is gebleken dat diverse kenmerken van de huidige cultuur, attitude en gedrag binnen de werkomgeving ervoor zorgen dat deze werkomgeving eerder een risicofactor voor burnout is in plaats van dat het bijdraagt aan preventie. 

Binnen de werkomgeving in het ziekenhuis signaleren verpleegkundigen en assistenten als eerste mogelijke burnoutklachten bij jonge medisch specialisten, maar zij kunnen of durven hier geen actie op te ondernemen. Deze groep weet door het ontbreken van beleid niet hoe te handelen. 

Daarnaast vormt het verschil in positie, hiërarchie en status tussen artsen en niet-artsen vaak een te hoge drempel om als verpleegkundige of assistent feedback op mogelijke burnoutklachten te geven. Het is belangrijk om te erkennen dat burnout onder (jonge) medisch specialisten voorkomt. 

Daar ligt een belangrijke rol en voorbeeldfunctie voor het stafbestuur, ondersteund door de raad van bestuur van het ziekenhuis. Maar ook op politiek niveau is aandacht voor dit thema nodig, om ervoor te zorgen dat er meer ruimte ontstaat in het werksysteem om tijdig een time-out te kunnen nemen of de werkdruk te verlichten.

Categorie:
Provincie:
Tag(s):