De resultaten benadrukken het belang van tests om bij mensen met een schijnbaar normaal gehoor toch te meten of ze boodschap wel hebben begrepen.
Het is algemeen geweten dat oudere mensen vaker last hebben van gehoorproblemen, wat ervoor zorgt dat ze anderen moeilijker kunnen verstaan. Maar ook goed horende ouderen kunnen hier moeite mee hebben. Ze horen dan wel geluid, maar begrijpen de boodschap niet. “Daarom wilden we onderzoeken wat er juist in de hersenen gebeurt, zodat deze mensen beter geholpen kunnen worden”, zegt doctoraatsstudente Lien Decruy.
Het team onder leiding van professor Tom Francart liet 54 deelnemers van 17 tot 82 jaar met een normaal gehoor naar zinnen en verhalen luisteren. Om te weten te komen of de deelnemers de spraak goed konden verstaan, gebruikten de onderzoekers een nieuwe methode die toelaat om delen van de aangeboden spraak te decoderen uit de hersenactiviteit. De invloed van achtergrondlawaai op spraakverstaanbaarheid werd gemeten door verschillende stoorzenders toe te voegen, zoals ruis of iemand die op de achtergrond aan het praten was.
Hoewel alle deelnemers volgens een klassieke gehoortest een normaal gehoor hadden, blijkt uit de resultaten dat oudere mensen meer problemen hadden om spraak te verstaan. Tot de leeftijd van 50 jaar blijft dit redelijk stabiel, maar daarna gaat het snel bergafwaarts. Bij de oudere deelnemers werd wel een hogere hersenactiviteit gemeten, wat er mogelijk op wijst dat ouderen meer hersengebieden moeten inschakelen om spraak te verstaan. Dit kan ervoor zorgen dat ze sneller vermoeid zijn en minder hersencapaciteit over hebben voor andere mentale processen. “Dat lijkt logisch, want ouderen zeggen wel vaker dat het hen moeite kost om spraak te begrijpen”, verklaart Decruy.
“Deze bevinding is een sterk signaal dat ook mensen met een schijnbaar normaal gehoor spraak niet altijd goed kunnen verstaan”, stelt Francart. “Zorgverleners moeten naast de klassieke gehoortests dus ook meten of mensen spraak begrijpen en hen adviseren hoe ze kunnen omgaan met een verminderd vermogen om spraak te verstaan en de vermoeidheid die hieruit volgt.” Vooral dat laatste wordt nu vaak niet gemeten. Veel mensen weten bovendien niet dat ze online of bij een gehoorcentrum een gratis test kunnen doen. De onderzoekers van ExpORL bieden zelf een gratis test aan op de website www.testjegehoor.be.
“Als je problemen hebt om spraak te verstaan is het nuttig om zo’n test te doen, ook al denk je dat je geen gehoorverlies hebt”, adviseert Decruy. “Het is cruciaal om bij beginnende gehoorproblemen op tijd maatregelen te nemen, want hoe langer je wacht, hoe minder gemakkelijk de bijhorende veranderingen in de hersenen terug te draaien zijn”, vult Francart aan.
Uiteindelijk willen de onderzoekers trainingsprogramma’s ontwikkelen om het vermogen om spraak te verstaan te verbeteren. “We doen dit nu al voor mensen met gehoorverlies. We werken ook aan slimme hoorapparaten die zich aanpassen aan de drager op basis van hersensignalen”, zegt Francart.