maandag, 5. september 2016 - 17:29 Update: 06-09-2016 22:07

Orgelluiken Westerkerk met succes gedemonteerd

Verhuizing orgelluiken Westerkerk naar Enschede precisieklus
Foto: Karin Jongenelen/RMT
Amsterdam/Enschede

Het is een precisieklus, de verhuizing van de orgelluiken die Gerard de Lairesse schilderde voor de Amsterdamse Westerkerk.

Ze hangen al ruim drie eeuwen voor iedereen zichtbaar op dezelfde plek en toch heeft vrijwel niemand ze ooit echt kunnen zien. Want ze hangen hoog, twaalf meter hoog en bijna onzichtbaar. Zo hoog dat er niet eens goede foto's van bestaan. 

'Engelenvleugels'

Binnenkort zijn deze 'Engelenvleugels', zoals schrijfster Nelleke Noordervliet ze noemt, voor het eerst in de geschiedenis écht te zien, ze gaan namelijk op reis. De orgelluiken, elk groter dan de Nachtwacht, krijgen een prominente plek op de tentoonstelling ‘Eindelijk! De Lairesse’, van 10 september t/m 22 januari in Rijksmuseum Twenthe, Enschede.

Een bijna onmogelijk project

Lange tijd was het onzeker of de schilderijen op reis konden. De simpele vraag: “passen ze wel door de deur?” was niet te beantwoorden. Niemand kon vertellen hoe groot de luiken echt waren. Vanaf de grond kon wel een ruwe schatting gemaakt worden. De deuren van Rijksmuseum Twenthe vormden geen probleem, die waren groot genoeg. Maar de kerkdeuren van de Westerkerk zijn kleiner. 

Eigenlijk had men de moed al opgegeven maar kunsttransporteur Hizkia van Kralingen liet het er niet bij zitten. Op 15 juni zijn de luiken en de deuren zorgvuldig gemeten. Een speciale, lichtgewicht kraan hees de specialisten langzaam omhoog. Zorgvuldig werd het schilderij opgemeten. 

Drie meter en vijftien centimeter breed, de kerkdeur was gelukkig breder. Wanneer de klimaatsluis tijdelijk verwijderd kon worden, moest het lukken. Het verlossende: “het past!” klonk dan ook in de keuken van de Westerkerk. Deze week viel ook het besluit over het kostenplaatje. 

Met hulp van sponsoren die het museum een warm hart toedragen, is ook die drempel geslecht. De orgelluiken van de Westerkerk in Amsterdam komen naar Twente voor 'Eindelijk! De Lairesse’, de allereerste overzichtstentoonstelling ooit van Gerard de Lairesse.

'De belangrijkste schilder van de Gouden Eeuw...'

Gerard de Lairesse (1640-1711) was dé schildersvorst van de late 17e eeuw. Hij was de favoriet van de mondaine elite van Amsterdam en hij kreeg prestigieuze opdrachten van het Haagse Hof. Gregor J.M. Weber, samensteller van de tentoonstelling Late Rembrandt in het Rijksmuseum zegt: 'De Lairesse komt niet ná Rembrandt, maar staat naast Rembrandt als de belangrijkste schilder van de Gouden Eeuw.'

Te zwaar

De bedoeling was om de twee immense luiken van 3.15 bij 5.44 meter dinsdag 6 september in alle vroegte te vervoeren naar Enschede. Maar de pogingen die maandag zijn gedaan om de luiken veilig te laten zakken met mislukte omdat de luiken te zwaar bleken. Dinsdagochtend werd met zwaarder materieel opnieuw een poging gedaan en dit keer met succes. De beide orgelluiken worden nu naar Enschde getransporteerd waar ze als alles goed gaat vandaf zaterdag in het Rijksmuseum TWente zijn te bewonderen.  

De twee luiken zullen voor een periode van vier maanden weg zijn uit de kerk waar ze jarenlang waakten over de graven van Rembrandt en zijn zoon Titus, weg van de laatste rustplaats van Govert Flinck en andere bekende namen uit onze Gouden Eeuw. Ooit waren ze het decor van het huwelijk van Prinses Beatrix en Claus von Amsberg. Vanaf 10 september voor iedereen van dichtbij te bewonderen in Enschede bij ‘Eindelijk! De Lairesse’. 

Categorie:
Provincie: