Het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP heeft de resultaten van 6 recente Europese wetenschappelijke studies samengevat die het verband duidelijk maken tussen de prijs van alcohol en de omvang van de schade die alcoholgebruik veroorzaakt. Alle studies wijzen uit dat de prijs die de consument betaalt voor alcohol er toe doet, vooral bij jongeren en probleemdrinkers. Een structureel hogere prijs voor alcohol betekent niet alleen minder alcoholgerelateerde ziektes en minder alcoholdoden, maar leidt ook tot een aantoonbare afname van criminaliteit en ziekteverzuim waarbij alcohol in het spel is. Op basis van deze conclusies pleit STAP voor het invoeren van een minimumprijs voor alcohol in Nederland.
Een wettelijke minimumprijs voor alcohol heeft het meeste effect op jonge drinkers, bingedrinkers en zware drinkers
De overheid kan de prijs van alcoholhoudende dranken op verschillende manieren beïnvloeden. Zo bestaat er van oudsher voor de rijksoverheid de mogelijkheid om accijns te heffen. Verhoging van de accijnzen heeft effect, zoals uit een onlangs verschenen studie van het RIVM (2016) is gebleken. Eén van de voorwaarden om een accijnsverhoging te doen slagen is echter dat de fabrikant en de retailer de accijnsverhoging doorberekenen aan de consument. Dat gebeurt evenwel om marketingredenen niet altijd. Daarom is het wenselijk naast accijnsheffing óók een minimumprijs voor alcohol in te voeren. Een minimumprijs moet immers worden doorberekend aan de consument.
Een bodemprijs voor alcohol introduceren heeft als gevolg dat de totale alcoholconsumptie afneemt. Vooral jonge drinkers, bingedrinkers en zware drinkers gaan minder alcohol consumeren. Bij matige drinkers zijn er nauwelijks veranderingen in het drankgebruik.
Het meest effectief is een minimumprijs die geldt voor alle soorten alcohol, zowel voor de aankoop van alcohol in de winkel als voor het gebruik in de horeca. De minimumprijs bij de horeca dient hoger te zijn dan bij de supermarkt en de slijter.