De Vrije Universiteit (VU) presenteert exclusief in onderzoeksprogramma ZEMBLA de resultaten van proeven met zebravisjes en zebravisembryo’s die zijn blootgesteld aan water waarin rubberkorrels hebben gelegen: de embryo’s gaan dood en de visjes vertonen gedragsverandering. Leider van het onderzoek hoogleraar Milieuchemie en Toxicologie Jacob de Boer zegt dat de resultaten van het onderzoek haaks staan op de uitkomsten van het RIVM. Het RIVM had vorig jaar na onderzoek geconcludeerd dat sporten op rubbergranulaat veilig is. De Boer: 'In het RIVM-rapport staat dat de stoffen zitten opgesloten in het granulaat. Dat is hiermee in tegenspraak. Er komen stoffen vrij, en dat is belangrijk. Dus als je zegt: het boek is dicht want die PAKS komen er toch niet uit, dan sla je dus een heleboel over.' Dit meldt ZEMBLA woensdag op de website.
Niet sporten op kunstgrasvelden met rubbergranulaat
Naar aanleiding van de uitkomsten van het VU-onderzoek raadt hoogleraar De Boer het af om te sporten op kunstgrasvelden met rubbergranulaat: “Ik zou het zelf niet doen. Ik ben er erg terughoudend in, gewoon om wat je hier ziet.” Desgevraagd zegt De Boer zijn eigen kinderen niet op de rubberkorrels te laten spelen. De resultaten van de zebravisstudie zijn volgens de hoogleraar een belangrijke aanwijzing voor mogelijke gezondheidseffecten bij mensen, maar er is meer onderzoek nodig om dat nader vast te stellen. De Boer: 'We weten niet hoeveel het is, en welke stoffen het zijn.'
Hyperactief gedrag
Het onderzoek van de afdeling Milieu en Gezondheid van de VU wijst ook uit dat de visjes, larven van vijf dagen oud, die aan het het water met rubberkorrels zijn blootgesteld hyperactief gedrag vertonen. De visjes in de controlegroep, die in gewoon water zwemmen, vertonen dat gedrag niet. VU-toxicoloog Jessica Legradi, die deel uitmaakt van het onderzoeksteam in ZEMBLA: 'Je kunt je voorstellen dat als een stof je hersenen aantast dit zorgelijk is, want dit kan ook bij mensen gebeuren en epilepsie, ADHD of autisme veroorzaken. Zebravisjes worden ook gebruikt om aandoeningen te onderzoeken zoals autisme en ADHD. En ze worden ook gebruikt in kankeronderzoek. Omdat kanker zich in zebravisjes net zo ontwikkelt als in mensen.'
Wel zegt ze dat meer onderzoek nodig is om vast te stellen of de stoffen in het rubbergranulaat ook gezondheidseffecten bij mensen veroorzaken. 'Dat kunnen we nu nog niet concluderen, maar het is verontrustend,” aldus Legradi in ZEMBLA.
Reactie RIVM
RIVM-directeur Els van Schie zegt in ZEMBLA geen reden te zien om naar aanleiding van het VU-onderzoek terug te komen op de conclusie van het RIVM dat sporten op rubbergranulaat ‘veilig’ is, omdat ze “geen aanknopingspunten” heeft voor een “vertaling naar de gezondheid van de mens”. Volgens Van Schie kunnen aan de zebravisstudie van de VU geen conclusies worden verbonden.
ZEMBLA, ‘Gevaarlijk spel – Het vervolg’, woensdag 15 februari om 21.19 uur bij de VARA op NPO 2