Vaccinatie geen oorzaak van allergie; darmflora wel

Wel zijn er aanwijzingen dat het gebruik van biologische zuivel het voorkomen van eczeem vermindert. Dat alles blijkt uit twee promotie-onderzoeken die in het kader van een grote ouder-kind studie aan de Universiteit Maastricht zijn uitgevoerd. Ischa Kummeling en John Penders hopen erop te promoveren op respectievelijk 8 en 30 maart.

De KOALA-studie (Kind, Ouder, gezondheid, Aandacht voor Leefwijze en Aanleg) zoekt naar verklaringen voor de enorme toename van allergische aandoeningen als hooikoorts, eczeem of astma in de westerse wereld. Het onderzoek richt zich hoofdzakelijk op de factoren leefstijl, borstvoeding en de rol van de microbiële darmflora.

Ruim 2800 moeder-kindparen werden sinds 2000 vanaf de veertiende zwangerschapsweek gevolgd. Op dit moment komen de resultaten gebaseerd op de eerste twee levensjaren van de kinderen naar buiten, onder grote belangstelling van de internationale wetenschap. Wetenschappelijke publicaties verschenen eind 2006 en begin 2007 in onder andere het tijdschrift Pediatrics.

Ischa Kummeling hoopt op 8 maart te promoveren op het proefschrift ‘Infant atopic manifestation – the role of alternative lifestyle choices’. Nadat uit een Zweedse studie bleek dat kinderen uit antroposofische gezinnen minder last hebben van allergieën, wierf de KOALA-studie een extra groep, bestaande uit dergelijke gezinnen. De kinderen in deze gezinnen worden minder snel gevaccineerd en gebruiken doorgaans minder antibiotica.

Uit Kummelings onderzoek blijkt dat vaccinaties in de eerste zes maanden geen hoger risico op eczeem of wheezeklachten met zich meebrengen. Wel lijkt de kans op eczeem kleiner bij kinderen die biologische zuivel gebruiken. Inmiddels coördineert Kummeling in Engeland een Europees project over voedselovergevoeligheid.

John Penders (promotie 30 maart) onderzocht de bacteriesamenstelling in de ontlasting van meer dan duizend één maand oude baby’s die deelnamen aan het KOALA-onderzoek. Hij vond dat kinderen waarbij de bacteriën Escherichia coli en Clostridium difficile aanwezig zijn, een hogere kans hebben om een allergie te ontwikkelen. In de praktijk komen deze bacteriën meer voor bij kinderen die in het ziekenhuis zijn geboren. Hij beschrijft dit alles in zijn proefschrift ‘Gut microbiota and atopic manifestations in infancy’.

Deze bevindingen ondersteunen de hypothese dat beïnvloeding van de darmflorasamenstelling, bijvoorbeeld door toediening van gunstige bacteriën (probiotica), een mogelijkheid bieden om allergieën te voorkomen of te behandelen. ‘Maar er moet eerst meer onderzoek gedaan worden naar het precieze werkingsmechanisme van de darmflora en welke gunstige bacteriën hiervoor gebruikt kunnen worden’, aldus Penders.

Uiteindelijk hoopt de KOALA-studie aanknopingspunten te vinden voor preventie van allergieën en aanverwante klachten, bijvoorbeeld in de vorm van voedingsadviezen voor moeder en kind.