'Iedereen heeft agressieve fantasieën'

Iedereen heeft agressieve fantasieën. Of ze ook omslaan in agressief gedrag, hangt af van wat er met de gedachten wordt gedaan: worden ze onderdrukt of wordt er bijvoorbeeld over gepraat.

Het hebben van agressieve fantasieën an sich doet er niet zo toe. Het komt immers bij iedereen voor. ‘Het is belangrijker wat je vervolgens doet met deze gedachten. Als je afleiding zoekt voor het hebben van agressieve fantasieën of als je hierover praat, heb je minder kans agressief gedrag te vertonen. Probeer je de gedachten te onderdrukken, bestraf je jezelf of ga je over zo’n gedachte piekeren, dan is de kans groter dat je agressief gedrag gaat vertonen’, aldus Marleen Nagtegaal.

Uit het onderzoek van Nagtegaal blijkt dat de verschillende onderzochte groepen nagenoeg even veel agressieve fantasieën hebben. Ook het onderwerp en het type agressie in de agressieve fantasieën verschilt niet. Wel is er verschil in de gedachtecontrolestrategieën die deelnemers gebruiken. Zo blijken gedetineerden hun gedachten vaker op een niet-functionele manier te controleren, zij piekeren vaker, straffen zichzelf en onderdrukken de gedachten.

Sommige gedachtecontrolestrategieën zorgen ervoor dat je minder agressieve gedachten hebt. Een voorbeeld van zo’n strategie is sociale coping: over de ongewenste gedachte praten met een vriend/vriendin. Een ander voorbeeld is het zoeken van afleiding, andere dingen doen, waardoor je vergeet welke agressieve gedachte je had. Andere strategieën werken niet goed, de agressieve gedachten verminderen niet, en deze strategieën zijn geassocieerd met psychische klachten, zoals bijvoorbeeld depressie. Een voorbeeld van een niet werkende gedachtecontrolestrategie is het eerder genoemde onderdrukken.

Ook het jezelf bestraffen voor het hebben van zo’n gedachte, bijvoorbeeld door jezelf te slaan of te knijpen, helpt niet.

Nagtegaal promoveert vrijdag 29 februari 2008 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.