Meer ruimte voor camera-opnamen tijdens rechtzaak

In de persrichtlijn staat beschreven welke informatie de rechtspraak aan de media verstrekt en wat de regels zijn voor het filmen in de gerechten. De richtlijn vervangt de oude persrichtlijn uit 2003 en vormt een richtsnoer voor alle rechtbanken, gerechtshoven, het College van Beroep voor het bedrijfsleven en de Centrale Raad van Beroep. Ook de Hoge Raad heeft de uitgangspunten van de richtlijn onderschreven.

Nieuwe ontwikkelingen en inzichten in de relatie tussen rechtspraak en de media vormden de aanleiding om de persrichtlijn te herzien. Zo is de belangstelling van met name de audiovisuele media voor individuele rechtszaken de afgelopen periode sterk toegenomen.

Pers heeft intermediaire functie
Ook het denken over de taak van de pers in relatie tot de openbaarheid van rechtspraak is de afgelopen jaren veranderd. De meeste burgers zijn voor hun beeld van de rechtspleging afhankelijk van de berichtgeving in de geschreven pers en op radio en televisie. Binnen de rechtspraak wordt de pers steeds meer als intermediair tussen het gerecht en het grote publiek gezien.

In de nieuwe persrichtlijn is gezocht naar een goede afweging tussen enerzijds het belang van de openbaarheid en anderzijds de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van procesdeelnemers en het ordentelijke verloop van de procedures. Andere uitgangspunten vormden het recht op informatie van de pers en de wenselijkheid van meer uniformiteit bij de hantering van de persrichtlijn.

Bij het opstellen van de richtlijn is uitgegaan van het gegeven dat de meeste belangstelling van de media uitgaat naar het strafrecht. De richtlijn is echter ook van toepassing op civiele, bestuurs-, en kantonzaken.

De belangrijkste veranderingen
· De persrichtlijn richt zich tot de medewerkers van de gerechten en geeft aan wat de pers van de gerechten mag verwachten.
· Naar aanleiding van kritiek uit wetenschappelijke hoek is de juridische grondslag van de persrichtlijn beschreven.
· De gerechten stellen de zittingslijsten gratis aan de media beschikbaar.
· De opnamemogelijkheden voor radio en televisie in de rechtszaal zijn uitgebreid. Naast de opkomst van de rechters in de zittingszaal, de voordracht van de officier van justitie en de uitspraak is het nu ook in alle zaken mogelijk om opnames te maken van het requisitoir van de officier van justitie en het pleidooi van de advocaat.
· Op verzoek van de pers kan de zittingsrechter bepalen dat ook van andere delen van de zitting opnamen mogen worden gemaakt.
· De verdachte en het publiek in de zittingszaal mogen niet in beeld worden gebracht, tenzij de betrokkenen daarvoor specifieke toestemming hebben gegeven.
· Indien vanwege bijzondere omstandigheden van de richtlijn wordt afgeweken, dienen de redenen daarvoor aan de media te worden uitgelegd.

De richtlijn is op initiatief van de persrechters van de gerechten tot stand gekomen en goedgekeurd door de presidenten van alle gerechten. Bij het totstandkomen van de persrichtlijn zijn de Nederlandse Orde van Advocaten, het Openbaar Ministerie en de Nederlandse Vereniging van Journalisten geconsulteerd.