'Niet 40 maar 200 wijken moeten nodig in de revisie'

De kans op waterbedeffecten is levensgroot als maar een klein aantal probleemwijken aandacht krijgt. In het Actieplan Krachtwijken van minister Ella Vogelaar (WWI) is er ook wel aandacht voor wijken buiten de veertig geselecteerde wijken, maar dat is veel te weinig. Dit blijkt woensdag 9 juli uit het onderzoek ‘Na de sloop’ naar de waterbedeffecten van gebiedsgericht stedelijk beleid, in opdracht van Nicis Institute.

“We moeten van veertig wijken naar veertig steden�, zo concludeert prof. dr. Wim Hafkamp, wetenschappelijk directeur van Nicis Institute. “Een krachtige voortzetting van het Grotestedenbeleid na 2009 is dan ook hard nodig.�

In Den Haag, Utrecht en Leiden werd in de periode 2005-2008 onderzoek uitgevoerd naar de waterbedeffecten van gebiedsgericht stedelijk beleid. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht (UU) definieerden het waterbedeffect als een effect van een beleidsmaatregel met een (on)bedoelde invloed op een ander gebied dan waarvoor de beleidsmaatregel is bedoeld.

De onderzoekers concluderen dat veel bewoners die vanwege herstructurering moesten verhuizen, terechtkwamen in andere wijken van de stad. Dat effect doet zich voor omdat er vaak een geringere beschikbaarheid van betaalbare huurwoningen is in de aangepakte wijk. Daardoor is men sneller aangewezen op een ander deel van de stad.

Uit het onderzoek blijkt dat bewoners vooral terecht komen in wijken die sterk lijken op de wijk waar zij woonden. Vooral de laagopgeleiden onder degenen die gedwongen moesten verhuizen, kwamen in relatief arme wijken terecht.

Verder verhuisden allochtonen vaker dan autochtonen naar wijken met een hoger percentage allochtonen. Volgens de onderzoekers is er duidelijk sprake van waterbedeffecten. “Het effect van het wijkenbeleid is niet alleen af te leiden aan de veranderingen in de aangepakte wijken zelf.�

“Er is reden tot zorg�, zo stellen de onderzoekers. “Waterbedeffecten bestaan en kunnen de effectiviteit van gebiedsgericht stedelijk beleid ondergraven. De ogen sluiten voor dit soort effecten is gemakkelijk, zeker ook wanneer het doel is om een enkele wijk of een gering aantal wijken te verbeteren. Toch is het uitermate belangrijk om juist ook aandacht te besteden aan die wijken waar veel mensen naartoe verhuizen als zij uit een herstructureringswijk moeten vertrekken.�

“Dit land telt bijna tweehonderd wijken die nodig in de revisie moeten�, zo stelt prof. dr. Wim Hafkamp van Nicis Institute. “Het nieuwe stedenbeleid zou moeten bestaan uit een wijkenfonds met daarin voldoende middelen om ál die wijken aan te pakken. Dat is een proces van lange adem. Niet alleen het Rijk zou moeten investeren, ook de steden zelf, evenals maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven.�