Amsterdam halveert het aantal stadsdelen

Samen met deze schaalvergroting zal er geïnvesteerd worden in buurtgericht werken en burgerparticipatie. Deze elementen verbeteren de kwaliteit van de lokale overheid. De stad moet als één geheel handelen; goede prestaties voor burgers, ondernemers en maatschappelijke organisaties staan hierbij voorop.

Bij het model van zeven stadsdelen wordt volgens het college het beste de bestuurlijke en operationele kracht van de stad en de stadsdelen versterkt. Als de gemeenteraad met het voorstel instemt, dan zullen de nieuwe stadsdeelorganisaties per 1 mei 2010 van start gaan.

Het college heeft op het voorgenomen besluit van februari van dit jaar reacties ontvangen van Amsterdammers, alle stadsdelen en diverse maatschappelijke organisaties. Het college heeft de reacties betrokken in zijn afwegingen.

De taken en bevoegdheden van de centrale stad en de stadsdelen binnen de dossiers Wmo, jeugdgezondheidszorg, inburgering en re-integratie zijn de afgelopen tijd heroverwogen, waarbij duidelijke afspraken zijn gemaakt over taak- en bevoegdheidsverdeling.

Het succes van de ervaringen op deze drie terreinen is voor het college en de stadsdelen aanleiding om nu voortvarend meer onderwerpen aan te pakken waarover nog onduidelijkheid bestaat, en om deze aanpak duurzaam te maken.

Het college zal vier kwartiermakers aanstellen die de opdracht krijgen om de nieuwe ambtelijke stadsdeelorganisaties in te richten. Het streven is daarbij gericht op meer uniformiteit in de structuur en versterking van de samenwerkingscultuur van de nieuwe stadsdeelorganisaties.

Personele consequenties
Het definitieve besluit dat door de gemeenteraad genomen wordt, zal gevolgen hebben voor de medewerkers van de gemeente Amsterdam. In eerste instantie raakt de samenvoeging van stadsdelen ongeveer 3.600 medewerkers. Maar voor verreweg de meesten van hen blijven de werkzaamheden gelijk, alleen de naam van de werkgever verandert.

Door de reorganisatie zijn er sommige functies ‘dubbel’ (stadsdeelsecretarissen, management en griffie). Het gaat hier vooral om functies op het niveau van het zogenaamde midden- en hoger kader. Inzet is om de medewerkers die boventallig worden een passende functie aan te bieden. De periode van onzekerheid moet voor hen zo kort mogelijk zijn.

Door de afname van het aantal stadsdelen keren er minder bestuurders terug. In de huidige situatie van veertien stadsdelen zijn 322 (deel)raadsleden en 49 bestuurders actief. Bij zeven stadsdelen zal dit aantal verminderen naar 199 (deel)raadsleden en (maximaal) 35 bestuurders. Dit is exclusief de bestuurders en de gemeenteraad van de centrale stad.

Financiële consequenties
De Raad voor de Stadsdeelfinanciën heeft het college gerapporteerd over de mogelijke financiële gevolgen. Volgens de Raad doen zich geen negatieve en geen positieve schaaleffecten voor.

De Raad voor de Stadsdeelfinanciën stelt dat op basis van de uitgangspunten van tien jaar geleden de frictiekosten 33 à 36 miljoen euro bedragen. Maar tegelijkertijd verwacht de Raad dat de kosten hoger zullen uitvallen omdat de uitgangspunten niet vergelijkbaar zijn met de situatie van tien jaar geleden.

Het college is van mening dat de frictiekosten in lijn moeten kunnen blijven met het vorige fusieproces en dat de kosten binnen het Stadsdeelfonds opgevangen kunnen worden. Uitgangspunt voor het college is dat de herindeling van het bestuurlijk stelsel budgetneutraal zal plaatsvinden.

Er is een voorfinanciering nodig van ongeveer 5 miljoen euro voor onder andere de inrichting van de projectorganisatie die de verandering van het bestuurlijk stelsel moet begeleiden. Uitgangspunt is dat de medewerkers van de projectorganisatie en het arbeidsmarktplatform zo veel mogelijk uit de bestaande formatie komen om de kosten te drukken. Het college organiseert extra toezicht op de financiële kosten van dit project.

Reacties van stadsdelen, burgers en maatschappelijke organisaties
Het college heeft op het voorlopige besluit van alle stadsdelen, van ruim 150 burgers en van diverse maatschappelijke organisaties een reactie ontvangen. De reacties van Amsterdammers zijn gemêleerd.

Voorstanders pleiten voor grotere kwaliteit en efficiency in het handelen van de gemeente, tegenstanders maken zich zorgen over de afstand tussen overheid en burger. Uit de reacties van maatschappelijke organisaties blijkt brede steun voor vermindering van het aantal stadsdelen, gezien de benodigde efficiency en slagvaardigheid van de overheid.

De stadsdelen bepleiten onder andere helderheid over de taken en bevoegdheden van stadsdelen voordat besloten wordt over vermindering van het aantal stadsdelen. Ook worden er vanuit een aantal stadsdelen alternatieven aangedragen voor het aantal stadsdelen en de grenzen daartussen.