Vijf ton voor militaire commandopost

Tijdens het archeologische onderzoek op het Kops Plateau in de jaren 1985-1995 zijn resten van een militaire commandopost gevonden. Hiervan wordt vermoed dat deze een grote rol heeft gespeeld tijdens de veldtochten van de bekende Romeinse legeraanvoerders Drusus, Tiberius en Varus aan de overzijde van de Rijn. Varus heeft in 9 na Chr. het onderspit gedolven tegen de Germanen onder leiding van Arminius. Deze nederlaag wordt juist dit jaar herdacht door middel van enkele grote tentoonstellingen in Kalkriese, Detmold en Haltern. Enkele jaren later (15-17 na Chr.) heeft hun opvolger Germanicus vergeefs geprobeerd deze nederlaag teniet te doen. Op het plateau zijn sporen gevonden die ook hiermee verband houden. De commandopost is gedateerd tussen 10 voor tot 38 na Chr.

Omstreeks 38 na Chr. is de commandopost vervangen door een legerkamp voor de Bataafse ruiterij. Deze hulptroep ondersteunde de Romeinse legioenen bij de beveiliging van de grens van het Imperium en bij het neerslaan van een opstand in Gallië. Zeer opmerkelijke vondsten uit deze tijd zijn enkele ijzeren ruiterhelmen waarvan de kap bekleed en versierd is met paardenhaar. Deze helmen worden tentoongsteld in Museum Het Valkhof. Tijdens de Bataafse opstand (69-70 na Chr.) liep de hulptroep over naar de opstandelingen onder leiding van de Bataaf Julius Civilis. Na het neerslaan van de opstand verloor het plateau haar militaire betekenis.

Het bekendste gebouw op het plateau, de monumentale woning (praetorium) van de legeraanvoerder is enkele jaren geleden digitaal gereconstrueerd en zowel in de Nijmeegse stadsgeschiedenis als in Museum Het Valkhof gepresenteerd. Het onderzoek van de overige gebouwen en vestingwerken start in augustus en richt zich op de inlijving van het Nederrijngebied, en in het bijzonder de Bataven, in het Romeinse imperium. Centraal daarin staat de rol van achtereenvolgens de commandopost en het legerkamp op het Kops Plateau.

Het onderzoek wordt verricht door een samenwerkingsverband van de gemeente Nijmegen, de Universiteit Leiden en de Radboud Universiteit Nijmegen. Het is de bedoeling dat de resultaten van het onderzoek over vier jaar leiden tot een tentoonstelling in Museum Het Valkhof in Nijmegen.

Het programma Odyssee verleent een subsidie van € 500.000. Daarbovenop investeren de gemeente Nijmegen, de Universiteit Leiden en het archeologische projectenbureau Auxilia van de Nijmeegse Radboud Universiteit samen €180.000.