Mogelijk nadelige gezondheidseffecten door AWACS overlast

De geluidsbelasting door de AWACS-toestellen, van de NAVO-basis in Geilenkirchen, wordt sinds 2008 in kaart gebracht door het bedrijf Geluidsnet, in opdracht van Onderbanken en Brunssum. Daartoe zijn 12 meetpunten ingericht, 9 in Onderbanken en 3 in Brunssum. De GGD Zuid Limburg heeft de gegevens van deze meetpunten gebruikt om te onderzoeken of, en zo ja welke, gezondheidseffecten bij de bewoners van beide gemeenten kunnen optreden. Voor deze risicobeoordeling zijn meetgegevens gebruikt uit de jaren 2008 en 2009. De bevindingen zijn vastgelegd in het rapport ‘Beoordeling van gezondheidsrisico’s als gevolg van blootstelling aan geluiden afkomstig van AWACS-vliegtuigen’.

Gezondheidseffecten waarvoor in wetenschappelijk onderzoek voldoende bewijs is gevonden voor een oorzakelijke relatie met blootstelling aan geluid in het algemeen, zijn gehoorschade, slaapverstoring, cardiovasculaire effecten, verminderde cognitieve prestaties (kinderen) en hinder. Op grond van de geluidsniveaus gemeten door Geluidsnet concludeert de GGD dat er geen gehoorschade of verminderde cognitieve prestaties kunnen optreden door het geluid van de AWACS-toestellen. Dat geldt ook voor slaapverstoring, hoewel de GGD benadrukt dat eerdere onderzoeken, uitgevoerd door het RIVM en de GGD zelf, daar wél op wijzen.

De GGD concludeert in de risicobeoordeling daarentegen wel dat zich ernstige geluidshinder en mogelijk ook cardiovasculaire effecten (hartinfarct en verhoogde bloeddruk) kunnen voordoen als gevolg van de door AWACS-toestellen geproduceerde geluidsniveaus. Daarbij plaatst de GGD de kanttekening dat de wetenschappelijke kennis hierover vooral gebaseerd is op gemiddelde geluidsniveaus (bijvoorbeeld van wegverkeer), en niet op de hogere piekniveaus die zich voordoen rondom de militaire vliegbasis in Geilenkirchen. Voor een complete beoordeling van de gezondheidseffecten ten gevolge van het AWACS-vliegverkeer is om die reden kennis nodig van de effecten van blootstelling aan kortdurende piekgeluiden. Die kennis ontbreekt momenteel, aldus de GGD.

De gemeenten Onderbanken en Brunssum zullen dit rapport onder de aandacht brengen van Provincie Limburg, de ministeries van VROM en Defensie, de Tweede Kamer en de AWACS-commissie. De gemeenten zullen de hogere overheden met klem verzoeken om een vervolgonderzoek naar de gezondheidseffecten van blootstelling aan piekgeluiden. Verder zullen Onderbanken en Brunssum, samen met de gemeente Schinnen, de geluidsmetingen nog drie jaar continueren. De Provincie Limburg en het ministerie van VROM ondersteunen verdere geluidsmetingen.