Nederland is een dynamisch land, met inwoners die komen en vertrekken. Dat is al eeuwenlang aan de orde van de dag en laat zichtbaar of haast ongemerkt sporen na in onze samenleving. Dit jaar besteedt het Openluchtmuseum met Hollandse Nieuwe aandacht aan die effecten van migratie. Hollandse Nieuwe geeft geen antwoorden, maar signaleert, prikkelt en informeert. Het museum laat zie hoe de ‘Indorock’ ons dansritme opvoerde, maar ook hoe een rasechte Rotterdammer zijn vertrouwde buurt zag veranderen.
In persoonlijke filmportretten maakt de museumbezoeker kennis met kleurrijke landgenoten. Eén van hen is Jörgen Raymann. Naar eigen zeggen ‘kleurenblind’ opgevoed, steekt hij de draak met de beeldvorming tussen culturen in Nederland. Yalcin Cihangir van De Fietsfabriek blies onze bakfiets nieuw leven in. Voor Dennis Friperson is koffie met cake niet meer de standaard bij een uitvaart; nieuwe tradities doen hun intrede. Oud-Havenarbeider Piet Spruit zag zijn vertrouwde Rotterdamse buurt onherkenbaar veranderen. Hij kijkt terug naar de jaren ’70. Van inburgeren was nog geen sprake en cultuurverschillen leidden tot de eerste ‘rassenrellen’ in ons land. Gary Feingold werd na twintig jaar opgeroepen voor inburgeringstest. ‘Logisch’, vindt de ondernemer en oud-balletdanser. De filmportretten zijn gemaakt door Juul Bovenberg (regie) en Anke Teunissen (research) van JippiejajeeTV en werden mede mogelijk gemaakt door de BankGiro Loterij.
De themapresentaties zijn ingevlochten in de historische gebouwen in het museum. Zo krijgen de Molukse acties in de jaren ’70 een plek. Ingrijpende gebeurtenissen die grote impact hadden op onze samenleving, en tegelijkertijd het Molukse vraagstuk serieus op de politieke agenda plaatsten. Een drieluik filmportretten belicht de treinkaping bij Wijster (1975): een treinkaper, een gegijzelde en een Molukse opbouwwerker vertellen hun verhaal.
Nog enkele voorbeelden: In het Groene Kruisgebouw ziet de bezoeker hoe ziekenhuispatiënten in de jaren ’50 voor het eerst ‘gekleurde’ zusters aan hun bed kregen. Door personeelstekort in de zorg waren Surinaamse verpleegsters van harte welkom in Nederland. Ze waren geduldig en beleefd en werden door hun patiënten zeer gewaardeerd. In de woonboerderij uit Hoogmade zien we hoe een taboe op humor werd doorbroken. Lange tijd was het ‘not done’ om grappen te maken over ‘buitenlanders’. Cabaretiers als Najib Amhali, Eric van Sauers en Howard Komproe en Roué Verveer vestigen nieuwe gewoonten. Tegenwoordig mag je grappen maken over een ander…als je eerst jezelf op de hak neemt. In de boerderij uit Vierhouten is aandacht voor hoofdbedekking; vroeger was het heel gewoon, een kwestie van fatsoen, om niet met onbedekt hoofd de deur uit te gaan. Dat gebruik heeft nu een heel andere lading gekregen.
Met ‘Hollandse Nieuwe’ besteedt het museum opnieuw aandacht aan het onderwerp migratie. In 2009 lag de focus op emigratie van Nederlanders (‘Vaarwel Vaderland’), in 2010 stonden nieuwkomers met hun verhalen centraal (‘Verhalen van immigranten’). Met ‘Hollandse Nieuwe’ kijken we naar de effecten die migratie in Nederland teweeg heeft gebracht. Van 1 april t/m 30 oktober te zien in het Nederlands Openluchtmuseum.
