In de top-10 van meest aantrekkelijke steden staan nog maar twee steden van buiten de Randstad: Den Bosch (4de) en Nijmegen (7de). De andere steden in de top-10 zijn steden in de Randstad, vooral steden in de noordvleugel zoals Amsterdam, Utrecht en Haarlem. Steden in de zuidvleugel (de regio Rotterdam) blijven daar duidelijk bij achter. De steden in de onderste regionen van de ranglijst zijn over het algemeen steden buiten de Randstad, met Emmen als hekkensluiter. Alleen Heerlen zet haar opmerkelijke opmars door, en stijgt ook dit jaar weer een plaatsje; van 47 naar 46.
Grotere aantrekkingskracht door afnemende files
De meest opvallende stijgers ten opzichte van vorig jaar zijn vrijwel allemaal gemeenten in de Randstad. Vooral van kleinere steden zoals Amersfoort en Hilversum, én typische forenzengemeenten zoals Almere en Haarlemmermeer, is de relatieve aantrekkingskracht het afgelopen jaar toegenomen. Dat is opmerkelijk, omdat juist die gemeenten het de laatste jaren steeds lastiger leken te krijgen. De reden voor deze ommekeer is de afnemende filedruk in de Randstad, waardoor het werk in de grote steden vanuit de forenzengemeenten weer beter te bereiken is. Steden ten noorden van het Noordzeekanaal verliezen wel terrein; Purmerend, Zaanstad en Hoorn behoren tot de belangrijkste dalers op de woonaantrekkelijkheidsindex.
Verschraling voorzieningenniveau buiten de Randstad
De belangrijkste dalers ten opzichte van vorig jaar zijn steden buiten de Randstad, zoals Leeuwarden, Venlo en Helmond, maar bijvoorbeeld ook Zwolle en Arnhem. Die steden hebben de afgelopen jaren geprofiteerd van de toenemende filedruk in de Randstad. Maar nu de bereikbaarheid vooral in de Randstad verbetert, ondervinden de steden buiten de Randstad daarvan een relatief nadeel. Bovendien is er sprake van een verschraling van het voorzieningenniveau in veel steden buiten de Randstad. De bezuinigingen op cultuur raken veel steden buiten de Randstad. Maar ook het aanbod aan kwaliteitsrestaurants is in steden in de periferie van het land afgenomen. Het zijn vooral de voorzieningen waarmee steden zich ten opzichte van elkaar kunnen onderscheiden waarop de steden buiten de Randstad terrein verliezen.
Elf steden verliezen bevolking
Het is dan ook niet verrassend dat die steden bevolking verliezen. Elf van de vijftig grootste gemeenten van Nederland hebben de omvang van hun bevolking zien afnemen. De grootste percentuele bevolkingsdaling vond het afgelopen jaar plaats in Sittard-Geleen. Maar ook Rotterdam is het afgelopen jaar bewoners kwijt geraakt. Rotterdam, Sittard-Geleen en Emmen verloren in een jaar tijd alle drie ongeveer vijfhonderd inwoners. Spijkenisse heeft haar bevolking, na jaren van bevolkingsdaling, het afgelopen jaar juist weer iets zien toenemen.
Groene omgeving alleen is niet voldoende
Het thema van de nieuwe Atlas is het belang van groen in en om de stad voor de aantrekkingskracht van steden. Mensen blijken niet alleen bereid te zijn om meer te betalen voor groen in de wijk, maar ook voor een huis in een stad in een natuurlijke omgeving. Het zijn vooral de steden buiten de Randstad die een aantrekkelijke groene omgeving bieden. De kwaliteit van binnenstedelijk groen is het hoogst in Nijmegen. De voordelen van een groene omgeving van de stad wegen echter niet op tegen de nadelen van steden buiten de Randstad; minder werk en minder voorzieningen.