Justitiële dwaling
De zaak Lucia de B. staat bekend als een van de grootste justitiële dwalingen in Nederland. Toen in 2001 een baby in het ziekenhuis overleed, werd de Haagse verpleegkundige ervan verdacht het kind te hebben vergiftigd. Vervolgens kwamen tientallen eerdere sterfgevallen op dagen dat zij was ingeroosterd, in een vreemd daglicht te staan. Het OM was ervan overtuigd met een seriemoordenares van doen te hebben. Rechters lieten zich voorlichten door toxicologen en statistici, die dat vermoeden bevestigden. De ‘engel des doods’ moest levenslang achter de tralies voor 7 moorden en 3 moordpogingen, op basis van ondeugdelijk bewijs. Dankzij een arts en haar broer, die zich erin vastbeten, werd de afgesloten zaak in 2010 toch nog heropend. Nieuw onderzoek wees uit dat geen van de overleden patiënten was vermoord.
Beklemmende geschiedenis
Productiemaatschappij Rinkel Film zag in die beklemmende geschiedenis een mooi onderwerp voor een speelfilm en vroeg rechtbanken om medewerking. De rechtszaak in eerste aanleg is vorige week woensdag gefilmd in de Zwolse rechtbank, vrijdag was de filmploeg aan het werk bij de Hoge Raad in Den Haag. “Daar namen we een scène op waarin Lucia’s advocaat naar buiten komt en woedend zijn tas op de grond gooit, na afwijzing van zijn cassatieverzoek”, zegt uitvoerend producent Mardou Jacobs. “Zaterdag hebben we in Den Bosch gefilmd dat Lucia het cellencomplex wordt binnengeloodst voor de behandeling van het hoger beroep. Die zitting draaien we over twee weken. Komend weekend gaan we naar Arnhem, voor de vrijspraak.”
Donkere lambrisering
In werkelijkheid speelden de rechtszaak en het hoger beroep zich niet in Zwolle en Den Bosch af, maar in Den Haag. “Het paleis van justitie daar is vrij nieuw, dat past niet goed bij het beeld dat regisseur Paula van der Oest wil schetsen”, zegt Jacobs. “Naarmate de rechtsgang vorderde, voelde Lucia zich steeds verder opgesloten en geïsoleerd. Sfeervolle oudere rechtbanken kunnen dat effect versterken. De ruimtes worden in de loop van de film steeds kleiner, de houten lambrisering aan de wanden steeds donkerder.” Zwolle bleek bovendien een logistiek voordeel te hebben. “De oude rechtbank – een prachtig gebouw trouwens – staat leeg in afwachting van renovatie. We konden daar werken zonder iemand tot last te zijn.”
Handen vol
De rechtbanken Gelderland en Oost-Brabant hadden hun handen vol aan de voorbereiding. Regisseur Van der Oest keurde de Bossche rechtbank samen met production designer Harry Ammerlaan en Guido van Gennep, director of photography, vertelt woordvoerster Ilse Westenenk. Vervolgens kwam zo’n 20 man van regie, licht, geluid, production design en locatiemanagement langs om alle ruimten te bekijken en stelde het team een wensenlijst op. “Ze willen van alles afschermen en hebben ruimte nodig voor 150 mensen (cast en crew). Die moeten allemaal parkeren, naar de wc en een plek hebben om te zitten, te wachten en te eten. We maken daarvoor zittingszalen vrij en regelen technici en beveiligers die van ’s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat aanwezig zijn en op verzoek de slagboom en celdeuren openen en meelopen in beveiligde ruimtes van de rechtbank.” De rechtszalen zien er niet meer uit zoals een jaar of 10 geleden. “Waar gefilmd wordt, zullen we dus computers verwijderen, oude wetboeken op de rechterstafel zetten en Willem-Alexander van de muur halen, zodat het portret van Beatrix daar weer kan hangen.”
Goed beeld
Hoewel de film een pijnlijke episode in de geschiedenis van de rechtspraak belicht, heeft geen van de rechtbanken overwogen om medewerking te weigeren. “We krijgen wel vaker verzoeken”, vertellen woordvoerders. “Als het om een irreëel verhaal gaat dat de rechtspraak schaadt, werken we niet mee. Natuurlijk is ook deze film geen precieze weergave van de werkelijkheid, daar is het een speelfilm voor. Maar het script geeft een goed beeld van de verschillen in rol tussen de officieren van justitie en de rechters. De filmmakers hebben juristen gevraagd om mee te lezen. Dus waarom zouden wij weigeren, omdat het geen prettig verhaal is? Dat zou flauw zijn.”
De film komt in maart 2014 in de bioscoop