De hoeveelheid geld die banken bij een centrale bank aanhouden hangt af van een scala aan variabelen. Zo zijn banken verplicht een minimumreserve aan te houden bij de centrale bank, wat een resultante is van de bij de banken gestalde deposito’s door klanten. Over de verplichte aanhouding ontvangen banken rente, welke op hetzelfde niveau ligt als de basisherfinancieringsrente (momenteel 0,05%). Naast de verplichte aanhouding kunnen banken vrijwillig deposito’s aanhouden, waarbij onder andere (liquiditeit)risico’s, marktomstandigheden, toekomstverwachtingen en kosten een rol spelen. Zo namen de deposito’s van banken bij DNB tussen 2007 en 2012 sterk toe vanwege de stress op de geldmarkt.
De continuerende afname van aangehouden deposito’s bij DNB in de laatste twee kwartalen, die ook zichtbaar is in de rest van het eurogebied, kan mogelijk deels verklaard worden door de introductie van een negatieve rente op de depositofaciliteiten van centrale banken in het eurogebied, waardoor banken rente moeten betalen over hun vrijwillig aangehouden tegoeden. De negatieve rente op depositofaciliteiten (-0,1%) werd begin juni 2014 door de ECB aangekondigd, nadat deze sinds juli 2012 op 0% stond. Vorige maand werd een verdere verlaging naar -0,2% bekend gemaakt.
Mede als gevolg van de daling van de deposito’s en verstrekte kredieten vis-á-vis banken daalde de balansomvang van DNB in het derde kwartaal van 2014 tot EUR 111 miljard. Eind juni bedroeg het balanstotaal nog bijna EUR 120 miljard, terwijl de grootste omvang in de geschiedenis (EUR 291 miljard) in het eerste kwartaal 2012 werd bereikt.