Deze ideeën staan niet op zichzelf. Ze zijn zowel een onderdeel als een uitwerking van de zeven principes die het CDA vorig jaar heeft gepresenteerd.
Meer ruimte voor de samenleving: buurtinitiatiefrecht
Zo wil het CDA burgers het recht geven om overheidstaken die nu niet goed worden uitgevoerd over te nemen. Kleine, behapbare taken waarvan burgers denken dat ze deze zelf veel effectiever en beter kunnen uitvoeren. Zo ontstaat een meer actieve en betrokken samenleving, met minder bureaucratie en overheidsbemoeienis. In Groot Brittannië en in Denemarken gebeurt dit al. Daar is het wettelijke ‘Right to Challenge’ geïntroduceerd, het recht om zo’n taak over te nemen. En met succes. Denk hierbij aan initiatieven op het terrein van wijkcentra, peuterspeelzalen, huiswerkbegeleiding of het beheer en behoud van een zwembad.
Betere lokale inrichting van ons politiek bestel: Gemengd kiesstelsel
Om de kloof tussen de Haagse politici en de burgers in het land te verkleinen pleit het CDA voor invoering van een gemengd kiesstelsel. Het land wordt daarvoor onderverdeeld in 75 kiesdistricten. De kiezer brengt daarbij twee stemmen uit: één op een landelijke politieke partij en één op een lokale kandidaat uit zijn kiesdistrict. Dat zorgt voor een directere verbinding tussen de kandidaat en de regio.
Betere lokale inrichting van ons politiek bestel: Aanstelling burgemeester
Op dit moment worden burgemeesters op een hele ondoorzichtige manier gekozen via een vertrouwenscommissie en de gemeenteraad, en vervolgens benoemd door de Kroon. De burgemeester hoort veel dichter bij de lokale samenleving en de burger te staan. Zeker nu veel nieuwe taken naar de gemeente gaan (zorg, sociale zekerheid). Daar past het kiezen van een burgemeester bij.
Binnenkort zal de benoeming door de Kroon uit de grondwet worden gehaald. Dit heeft het CDA in de Tweede Kamer gesteund. Nu is dan ook het moment om te bepalen wat de nieuwe manier van kiezen zal gaan worden.
Betere lokale inrichting van ons politiek bestel: Versterken van de bestuurbaarheid
In veel gemeenteraden stappen er fractieleden uit een fractie en beginnen een eenmansfractie en behouden hun raadszetel. Iemand op wie maar enkele mensen hebben gestemd, neemt dan als hij opstapt uit een fractie onterecht het mandaat van duizenden stemmen mee. Dan kun je toch moeilijk nog spreken van volksvertegenwoordiging. Vandaar ons voorstel: wie uit de fractie stapt, mag alleen in de raad blijven als hij genoeg voorkeurstemmen heeft gehaald voor een eigen zetel. Anders neemt de volgende op de lijst zijn plaats in. Dat wil het CDA ook landelijk invoeren.
Betere inrichting van ons politiek bestel: versterken positie raadsleden
Raadsleden moeten meer ruimte krijgen om hun oor in de samenleving te luister te leggen. Daarbij past een verlofregeling zoals deze nu geldt voor leden van een ondernemingsraad. In beide gevallen gaat het immers om een vertegenwoordigende functie met een maatschappelijk belang. Ook zo brengen we de democratie dichter bij de samenleving.