KNMP is de beroeps- en brancheorganisatie voor apothekers.
Vooral tijdelijke tekorten zijn de laatste tien jaar toegenomen, met bijna een factor negen. Oorzaak: fabrikanten moeten steeds efficiënter zijn. Ze houden daarom kleinere voorraden aan en schrappen productielocaties. Vervolgens hoeft maar ergens een kink in de kabel te komen, zoals een productievertraging, en een medicijn is niet meer leverbaar.
Maar de overheid laat ook steken vallen, aldus de KNMP. Doerine Postma, onderzoeker bij de KNMP: “De overheid moet meer toezicht houden, zodat patiënten de medicijnen krijgen die ze nodig hebben.”
Medicijnen niet leverbaar
Het komt vaak voor dat veelgebruikte medicijnen korte of langere tijd niet leverbaar zijn. Zo waren het afgelopen jaar diverse steroïdencrèmes voor de behandeling van eczeem niet beschikbaar. Domperidon-zetpillen, tegen misselijkheid en braken, zijn sinds mei niet te krijgen.
Maar fabrikanten kunnen ook medicijnen voor kleine groepen patiënten met ernstige ziektes steeds vaker niet leveren. Momenteel geldt dit voor Ethymal-stroop, een medicijn voor epilepsie bij kinderen. Postma: “Deze kinderen moeten nu opnieuw wennen aan een epilepsiemedicijn. Dat duurt weken.”
Ook broomperidol, een medicijn tegen psychoses dat eens per vier weken geïnjecteerd moet worden, is op dit moment niet beschikbaar. Net als het hartmedicijn digoxine, in de vorm van een injectie of drank voor kinderen.
Inspanning apothekers
De impact van de medicijntekorten voor patiënten bleef tot nu toe beperkt door de inspanning van apothekers. In tweederde van de gevallen kunnen zij hetzelfde medicijn krijgen via een andere fabrikant. Als het niet verkrijgbaar is bij een fabrikant in Nederland, kunnen apothekers het geneesmiddel uit het buitenland halen of speciaal bereiden voor een patiënt. Soms kunnen zij een ander medicijn aanbieden. Patiënten moeten hier dan wel eerst weer aan wennen.
Het lukt echter niet altijd om een passende oplossing te vinden: in 2014 was er in zo’n 3% van de gevallen geen goed alternatief.
Zoeken naar alternatieven
De tijd die apothekers kwijt zijn met zoeken naar alternatieven, kunnen zij niet in andere zorg voor de patiënt steken. Door de medicijntekorten wordt het bovendien steeds moeilijker om de beste match tussen mens en medicijn te vinden.
Postma: “Patiënten kunnen er helaas niet meer op vertrouwen dat alle medicijnen beschikbaar zijn. Wat patiënten eventueel zelf kunnen doen, is nieuwe medicijnen een week van tevoren bestellen bij de apotheek. Als het medicijn er niet is, kan de apotheker zoeken naar een oplossing.”
De KNMP roept fabrikanten op tekorten in ieder geval zo snel mogelijk te melden bij de website voor geneesmiddelentekorten KNMP Farmanco. Dit geeft apothekers meer tijd om een alternatief te vinden.