Dat concludeert Nibud-onderzoeker Tamara Madern. “Zo hangt het niet op orde hebben van je administratie samen met weinig vertrouwen hebben dat je in staat bent om je administratie op orde te maken. Daar moet je wat mee. Denken dat je iets niet kunt, maakt dat je het niet doet, ongeacht of je dat objectief wel zou moeten kunnen.”
Financieel gedrag bevordert of belemmert
Madern promoveert op donderdag 17 september aan de Universiteit Leiden met haar onderzoek naar gezond financieel gedrag, en wat dat gedrag bevordert of belemmert. Het proefschrift van Madern is de eerste omvangrijke studie in Nederland naar financieel gedrag van mensen met schulden. Voor het Nibud geeft dit onderzoek een belangrijk inzicht in de achterliggende oorzaken van financiële problemen, waarmee rekening gehouden moet worden in de voorlichting en bij interventies. De studie laat de complexiteit van de schuldsituatie zien en toont aan dat ondersteuning en maatwerk nu nog ernstig tekort schieten. Er is volgens Madern met name meer samenwerking tussen verschillende (ook commerciële) partijen nodig. Een individuele partij kan de problematiek niet oplossen. Dat geldt zowel voor de schuldeisers als voor gemeenten.
'Mensen met schulden gedragen zich anders'
“Te weinig oog voor de problematiek van de individuele schuldenaar verergert de problemen”
In haar promotietraject onderzocht de Nibud-promovenda de financiële gedragingen van mensen met en zonder betalingsachterstanden. Hieruit bleek dat mensen met schulden ander financieel gedrag vertonen en dat deze gedragingen significant samenhangen met psychologische en sociologische concepten, zoals houding en sociale steun.
Het blijkt relevant te zijn dat men weet welk gedrag al dan niet wordt vertoond door een persoon met financiële problemen, zodat de ondersteuning daarop aangepast kan worden. Op dit moment ziet Madern dat er te weinig oog is voor de problematiek van de individuele schuldenaar, wat de problematiek verergert. Madern: “Er is maatwerk nodig en ondersteuning voor de schuldenaar. Als dat er niet is, maakt dat dat mensen slechter financieel gedrag gaan vertonen.”
“Onmogelijke situatie door huidige blik op schuldenaren”
Madern: “Ik ben getroffen door de verhalen die ik heb gehoord van de mensen met financiële problemen die ik interviewde. Door de financiële problemen focussen zij zich steeds meer op de korte termijn. Daardoor komen ze van de regen in de drup. Dit inzicht maakt dat we op een andere wijze naar de hulpverlening moeten gaan kijken en met effectievere aanpakken moeten komen. Schuldenaren willen problemen wel oplossen, maar de huidige kijk op schuldenaren zorgt voor een onmogelijke situatie.”