dinsdag, 10. december 2013 - 8:15 Update: 03-07-2014 0:47

Huisarts niet terughoudender door Tuitjenhorn

Foto van euthanasie | fbf
Foto: fbf
Hilversum

Uit een enquête onder 866 huisartsen blijkt dat één op de tien huisartsen bij palliatieve sedatie weleens een te hoge dosis morfine of dormicum toepast met als doel het levenseinde van de patiënt te bespoedigen.

De enquête werd uitgevoerd door het NCRV-programma Altijd Wat en vakblad Medisch Contact. Het is voor het eerst sinds de Tuitjehorn-affaire dat veel huisartsen toegeven dat ze tijdens palliatieve sedatie de regels bewust overtreden. Door de enquête lijkt een taboe doorbroken te worden. Dit schrijft de Volkskrant dinsdag.

Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van de patiënt in de laatste levensfase met als doel het verlichten van het lijden. Maar er is een grijs gebied tussen palliatieve sedatie en euthanasie.

Wat er precies in Tuitjenhorn is gebeurd, wordt nog onderzocht, maar het onderwerp palliatieve sedatie is hierdoor voluit in de belangstelling komen te staan. Daarnaast is ook de verwarring over wat het begrip in de praktijk inhoudt toegenomen. Een huisarts zegt in de enquête: 'Als een terminale patiënt ondanks gepaste medicatie heel erg benauwd is of erg veel pijn heeft, geef ik zo iemand zo veel als ik denk dat nodig is. Aan protocollen heb ik dan niets. Dit is geen confectie maar maatwerk.' Een andere huisarts geeft toe dat ze ooit een Tuitjenhorn-achtige dosering heeft gegeven aan een jonge patiënte in een 'afschuwelijke situatie'. Hoogleraar levenseindezorg Agnes van der Heide wist niet dat 10 procent van de huisartsen dit weleens doet. In de Volkskrant zegt ze: 'Het verbaast me niet. We wisten al dat artsen soms palliatieve sedatie toepassen om het einde te bespoedigen. Dat ze dit doen door hogere medicatie toe te dienen dan in de richtlijnen staat én dat nu ook toegeven, is nieuw.'

Bij palliatieve sedatie geeft een arts slaapmedicatie aan een terminale patiënt, zodat hij niets meer voelt van ernstige pijn of benauwdheid. De arts mag dit doen als de patiënt nog maximaal twee weken te leven heeft. Hij mag de dood hiermee echter niet versnellen. De enquête werd gehouden na de affaire-Tuitjenhorn. Daar gaf een huisarts een enorme dosis morfine aan een terminale patiënt, die vervolgens overleed. Nadat de huisarts op non-actief was gezet, pleegde hij zelfmoord. Veel huisartsen waren verontwaardigd over het optreden van de inspectie en justitie in deze zaak. Uit het onderzoek blijkt ook dat 90 procent van de huisartsen naar aanleiding van de zaak in Tuitjenhorn niet terughoudender is geworden.

Van de huisartsen zegt 7 procent dat ze wel eens te vroeg zijn begonnen met palliatieve sedatie: er was nog geen sprake van onbehandelbare pijn of benauwdheid. 'De laatste keer deed ik palliatieve sedatie bij iemand die helemaal óp was en aangaf: ik kan niet meer, laat me slapen', aldus een arts. 'Deze patiënte is een halve dag later in alle rust overleden.'
En zo'n 6 procent van de artsen vindt dan ook dat de huidige richtlijnen niet aansluiten op de praktijk.

Hoogleraar Van der Heide zegt dat een huisarts veel kan doen om te voorkomen dat hij  'in een situatie komt waarin hij vindt dat hij de regels moet overtreden'. In de krant zegt Van der Heide: 'Je moet op tijd bedenken wat je kunt verwachten en daar op anticiperen. Maar je kunt niet alles voorzien. Er kan altijd onverwacht lijden zijn bij de patiënt waardoor het heel ingewikkeld kan worden.'