vrijdag, 21. oktober 2016 - 10:27 Update: 22-10-2016 10:48

Aantal nimfen bij teken toegenomen in Nederland

Toename aantal teken in Nederland
Foto: Wageningen University
Wageningen

Uit een langjarig onderzoek aan teken in Nederland blijkt dat het aantal nimfen is toegenomen, met een record aantal in 2015. De trends in de tijd variëren echter lokaal, afhankelijk van omgevingsfactoren. Op alle locaties zijn besmettingen met de Borrelia bacterie gevonden, variërend van 7,5 tot 25%.

In juli 2006 begon Wageningen University & Research in het kader van het Nederlandse fenologische netwerk De Natuurkalender het tekenonderzoek. Vandaag presenteren de onderzoekers hun resultaten aan de vrijwilligers die tien jaar lang maandelijks teken vingen op dertien vaste trajecten van 200 vierkante meter verspreid door heel Nederland. Het doel van de vangsten was om een indruk te krijgen van de verspreiding en populatiedynamiek van teken in ons land, en het daaraan gekoppelde risico voor een infectie met de Borrelia bacterie, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken.

122 duizend teken

Tien jaar teken vangen heeft een wereldwijd unieke meetreeks voor teken opgeleverd. Op de dertien locaties zijn 122 duizend teken gevangen. De overgrote meerderheid waren larfjes (70%) gevolgd door nimfen (27%). Het aantal volwassen teken was 3% van het totaal. In augustus werden de meeste larfjes gevangen en in juni de meeste nimfen. In mei werden de meeste volwassen teken gevangen. In de wintermaanden werd maar 1% van het totale aantal teken gevangen.

Dip in aantal larfjes in 2015

In april 2015 publiceerden de onderzoekers voor het laatst een overzicht van de tekenvangsten (tot en met 2014). Ze maakten toen melding van een recordaantal larfjes in 2014. Het afgelopen jaar liep het aantal gevangen larfjes met de helft terug. Vooral vanaf juli werden beduidend minder larfjes gevangen, mogelijk door de koude omstandigheden in juni 2015 met op diverse plaatsen nog een paar nachten met vorst aan de grond. De eerste zes maanden van 2016 vestigden men echter weer een record. Niet eerder werden er in de eerste helft van het jaar zoveel larfjes gevangen. Over de hele reeks bekeken lijkt het aantal larfjes te stijgen maar de stijging is niet statistisch significant.

Record nimfen en volwassen teken in 2015

De larfjes lieten een dip zien in 2015 maar niet eerder werden er in een jaar tijd zoveel nimfen gevangen. Dit aantal lag in 2015 zelfs 16% hoger dan in het vorige recordjaar 2013 en 71% hoger dan in 2014. De stijgende trend van het totaal aantal gevangen nimfen van de afgelopen jaren werd daarmee in 2015 verder doorgezet. Zeer waarschijnlijk hebben veel larfjes in 2014 geprofiteerd van het enorme aantal muizen. De kans was groter dat de teken een gastheer tegen kwamen en zich met bloed konden voeden waarmee ze zich naar het nimfenstadium konden transformeren. Ook de nimfen lijken in 2014 geprofiteerd te hebben van de muizen. In 2015 werd namelijk een recordaantal volwassen teken gevangen (71% hoger dan laatste piekjaar in 2010). De eerste helft van dit jaar lag het aantal nimfen weer wat lager dan vorig jaar maar de kans is groot dat we in 2017 weer een nimfenpiekjaar zullen krijgen.

Van de drie tekenstadia laten de nimfen de meest overtuigende stijging zien over de vangperiode 2006-2016. Lokaal zien we wel grote verschillen. Zo is het totaal aantal nimfen op vier van de dertien locaties afgenomen. Verschillen in de trend tussen de vanglocaties worden verklaard door variaties in vegetatiestructuur en zoogdierpopulaties, waarvan teken afhankelijk zijn voor hun overleving.Van de drie tekenstadia laten de nimfen de meest overtuigende stijging zien over de vangperiode 2006-2016. Lokaal zien we wel grote verschillen. Zo is het totaal aantal nimfen op vier van de dertien locaties afgenomen. Verschillen in de trend tussen de vanglocaties worden verklaard door variaties in vegetatiestructuur en zoogdierpopulaties, waarvan teken afhankelijk zijn voor hun overleving.

Categorie:
Provincie:
Tag(s):