Resistente bijen
Elies Lemkes-Straver, gedeputeerde Landbouw, Voedsel en Natuur heeft een bijenkast met bijzondere bewoners bij het provinciehuis geplaatst. In de kast huizen bijen die resistent zijn tegen de Varroa-mijt die al sinds de jaren '80 zorgt voor grote bijensterfte in Europa en de Verenigde Staten. Chemische behandelingen blijken het probleem niet op te lossen.
Varroa-resistente bijen gekweekt
Bart-Jan Fernhout is al sinds zijn 15e bijenhouder. Tijdens zijn loopbaan werd hij medisch bioloog en ontwikkelde vaccins tegen virussen en bacteriën bij dieren. Nu, zo’n 40 jaar later, denkt hij met zijn kennis en ervaring de oplossing gevonden te hebben tegen de varroa-mijt. Hij richtte de Stichting Aristo Bee Research op en kweekte varroa-resistente bijen.
Stichting Arista Bee Research
De varroa-mijt vestigt zich in de pop van de bij. Daar maakt de moeder-mijt een gat in de pop voor eigen voedsel en voedsel voor de twee tot drie jonge mijten. Omdat de pop in een gesloten cel zit, is het voor de imker pas zichtbaar dat de mijt heeft huisgehouden, als een gemankeerde bij uitvliegt. Veel bijen gaan meteen dood, anderen overleven de winter niet. Bart-Jan Fernhout teelt met zijn Stichting Arista Bee Research bijen die de eigenschap hebben om te kunnen ruiken als een Varroa-mijt aan het voortplanten is.
'Moeder en kinderen buiten de kast gegooid'
'Dat doet de mijt in een pop, die in een gesloten cel zit. Deze bij maakt het dekseltje open en gooit moeder met kinderen buiten de kast. Dat doet de bij letterlijk. De kinderen overleven dit niet. Als de moeder het wel overleeft en nog een keer probeert, gebeurt hetzelfde. Dan is de mijt zo uitgeput dat ze uiteindelijk ook dood gaat,' legt Fernhout uit.
Homogeen bijenvolk
Bart-Jan heeft zijn volk geselecteerd volgens een methode die de Amerikaan John Harbo eind vorige eeuw opperde: bestrijding van de Varroa-mijt moeten de bijen zelf ter hand nemen. Hij teelt daarvoor een homogeen volk bijen dat bewezen heeft de mijten te kunnen bestrijden. Via natuurlijk gedrag zorgen de bijen er zelf voor dat mijt uit het broed wordt verwijderd. Door gerichte selectie kan dit gedrag versterkt worden doorgegeven op de volgende generatie.
Innovatiefonds
De regio Noordoost Brabant – de regio waar Arista thuis is - zal als eerste regio in de wereld overstappen op bijen die resistent zijn tegen de Varroa-mijt. Bij het provinciehuis in ’s-Hertogenbosch werd daarom een speciale bijenkast geplaatst. Er huist een varroa-resistent bijenvolk in, dat wellicht zal uitgroeien. Zo zal er een steeds grotere resistente bijenbevolking ontstaan. 'Ik ben nog steeds op zoek naar nieuwe plaatsen voor deze kasten,' zegt Bart-Jan Fernhout. De bijenkast bij het Brabantse provinciehuis werd mogelijk gemaakt door een subsidie via het Landbouw Innovatiefonds Brabant. Dit fonds is een samenwerking van de provincie en ZLTO.