‘Hun gebruikten de luit of een ander instrument’ — menigeen leest het en huivert. ‘Hun’ als onderwerp is volgens de regels van de Algemene Nederlandse Spraakkunst fout. Maar het gebruik ervan neemt wel hand over hand toe. En dat terwijl er een correct alternatief is, namelijk ‘zij’ of ‘ze’.
In één klap duidelijk: hun leven!
Het succes van ‘hun’ als onderwerp is te verklaren, menen Geertje van Bergen, Wessel Stoop, Jorrig Vogels en Helen de Hoop, allen taalwetenschappers aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij leggen op zaterdag 6 februari uit Waarom ‘hun’ nog steeds ‘hun’ zeggen in hun gelijknamige lezing op de Taalkunde-in-Nederland-dag in Utrecht.
Het gebruik van ‘hun’ als onderwerp is, aldus de Nijmeegse taalwetenschappers, eigenlijk heel slim en efficiënt. Want je drukt er in één klap mee uit dat je het over levende wezens hebt. ‘Zij’ en ‘ze’ kunnen ook naar niet-levende zaken verwijzen. Er zijn dus situaties denkbaar waarin dat tot begripsverwarring kan leiden. Bijvoorbeeld: ‘Ze liggen op bed’ kan over mensen of lakens gaan; ‘Hun liggen op bed’ kan enkel over mensen gaan.
Goede verstaanders
Niet alleen de ‘hun’-gebruikers voelen dat ze mensen bedoelen als ze ‘hun’ als onderwerp gebruiken, ook voor de verstaander is de boodschap duidelijk. Neem een zin als ‘Hun hangen aan de kapstok’ — de lezer zal hier al gauw vermoeden dat naar mensen wordt verwezen, ook al is dat in de context nog zo onlogisch.
‘Hun’ in plaats van ‘hullie’
Overigens werd het gebruik van ‘hun’ als onderwerp al in 1911 opgetekend. Dienstbodes in de steden zouden ermee begonnen zijn: voor hen was ‘hun’ een vervanging voor het nog volksere ‘hullie’.
