Hoofdharen bevatten grote hoeveelheid data over stress

Deze techniek levert grote voordelen op ten opzichte van de huidige methoden om stresshormonen te meten in bloed of speeksel. NWO-onderzoeker en internist-endocrinoloog in het Erasmus MC Liesbeth van Rossum: ‘Deze methode biedt nieuwe ingangen voor onderzoek naar stress, bijvoorbeeld naar de relatie tussen stress en overgewicht’. In het vooraanstaande tijdschrift Journal of Endocrinology and Metabolism toonde Van Rossum met de methode aan dat de stress die het resultaat is van werken in ploegendiensten, kan leiden tot overgewicht. [b]Stresshormoon cortisol[/b] Van Rossum ontwikkelde een nieuwe methode om terugkijkend in de tijd het stressniveau van een individu te bepalen door het stresshormoon cortisol in hoofdhaar te meten. Hoofdhaarcortisol weerspiegelt cortisolniveau in het lichaam. [b]Hoe langer haar des te meer info[/b] Afhankelijk van de lengte van het haar kan tot maanden of zelfs jaren terug gemeten worden. De huidige veelgebruikte methode voor stressmeting – meting van cortisol in bloed of speeksel - geeft alleen een momentopname en fluctueert sterk over de dag, en wordt beïnvloedt door bijvoorbeeld de stress door het afnemen van bloed of speeksel. [b]Stress in ploegendienst[/b] Van Rossum: ‘Het is al langer bekend dat mensen die in ploegendienst werken gemiddeld ongezonder zijn dan mensen die dagdiensten draaien. Zij hebben vaak een dikkere buik en een hogere bloeddruk dan mensen met hetzelfde beroep die geen ploegendienst draaien. Uit ons hoofdhaaronderzoek blijkt dat medewerkers in ploegendienst veel grotere hoeveelheden stresshormoon in hun haar hebben dan degenen in dagdienst.’ Van Rossum brengt de stress in verband met een verstoring van het natuurlijke aanmaakritme van cortisol. Normaliter piekt de aanmaak van cortisol aan het begin van de dag, en daalt de aanmaak tegen het einde van de dag. Mogelijk leidt de verstoring van dit proces tot een continue extra aanmaak van het stresshormoon cortisol. Een van de bekende effecten van een hoog cortisol is gewichtstoename. [b]Meerdere toepassingen[/b] Van Rossum past de meetmethode breder toe in de klinische praktijk. Bij overgewicht en de negatieve gevolgen daarvan (hoog cholesterol, suikerziekte, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten) zou het hormoon cortisol een belangrijke rol kunnen spelen. De eerste resultaten van de haarmetingen laten inderdaad zien dat er een verband is tussen overgewicht en cortisol. ‘We staan nu nog aan het begin van dit onderzoek, maar de methode heeft tot nu toe hele waardevolle resultaten opgeleverd,’ aldus Van Rossum De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) financiert het onderzoek van Liesbeth van Rossum. Zij ontving in 2008 een Veni van NWO. In 2011 ontving zij daarnaast een subsidie van de Hersenstichting en eind 2012 ontving zij een Erasmus MC fellowship voor haar onderzoek op het gebied van stresshormonen (cortisol) en bevolkingsziekten.