De totale kosten voor de samenleving worden in het onderzoek geschat op € 1,25 tot € 1,45 per inwoner. Voor Nederland als geheel betekent dit een kostenpost van € 22 tot € 26 miljoen per jaar die overheden en dus de belastingbetaler nu ophoesten om onnodige problemen op te lossen. Deze hoge kosten en de milieuvervuiling zijn geen unieke Nederlandse problemen. Een Europese oplossing is wenselijk.
De boosdoener
Ons afvalwatersysteem levert topprestaties: het werkt eigenlijk altijd, voert vrijwel alles moeiteloos af en zuivert de afvalwaterstroom tegen beperkte kosten. Het gedrag van de 18 miljoen mensen in ons land heeft invloed op de prestaties van het afvalwatersysteem. Zodra men producten wegspoelt die niet uit elkaar vallen, zoals doekjes, geeft dat verstoppingen en storingen. Chemische stoffen en plastics kunnen door de afvalwaterzuiveringen niet uit het water gehaald worden. Deze komen in ons oppervlaktewater terecht en zorgen voor milieuvervuiling. Wegwerpschoonmaakdoekjes zijn stevig en bestaan nu nog grotendeels uit plastic, hierdoor zorgen ze voor veel problemen in het afvalwatersysteem en voor verspreiding van microplastics.
Nederland in perspectief
Over het algemeen is de doekjesproblematiek erg vergelijkbaar in onze buurlanden, zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, het Vlaams Gewest en Oostenrijk. De door Stichting RIONED geïnventariseerde maatschappelijke kosten liggen in deze landen tussen de € 0,07 en € 3,00 per jaar per inwoner. Dit geeft aan dat Nederland zeker geen uitschieter is qua kosten per inwoner. Dit betekent dat onze buurlanden ook belang kunnen hechten aan een oplossing voor de doekjesproblematiek middels een EU-brede aanpak en beleidsaanpassing.
Eric Oosterom, programmamanager bij Stichting RIONED: "We moeten het gebruik van plastics in doekjes bij de bron stoppen. Wat niet in ons afvalwatersysteem komt, hoeft ook niet verwijderd te worden. Hoe minder plastic in het systeem, hoe beter voor het milieu en de kosten. Vochtige doekjes kunnen technisch gezien prima alleen van papier gemaakt worden. Deze vallen sneller uit elkaar, waardoor ze ons afvalwatersysteem niet meer verstoppen en geen milieuverontreiniging veroorzaken. De rijksoverheid kan plasticvrije doekjes op Europees niveau regelen, bijvoorbeeld bij de komende herziening van de Single Use Plastic Directive. Een Europese oplossing is een logische keuze: zo wordt het verbod op grotere schaal ingeregeld en wordt het concurrentievoordeel van plastic-doekjes weggenomen. Uiteindelijk staan producenten niet negatief tegenover het plasticvrij maken van de doekjes, het betekent alleen wat hogere kosten voor consumenten en verkoopkanalen. Bij zo'n luxeproduct is dat niet erg, en bovendien hoort de veroorzaker te betalen."